убо́гі, -ая, -ае.
1. Надта бедны, жабрацкі.
Убогая хаціна.
Убогая душа (перан.).
2. Які мае калецтва, фізічны недахоп (разм.).
Пышная душа ва ўбогім целе (прыказка). Падышла ўбогая (наз.).
|| наз. убо́гасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
убо́гі
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
убо́гі |
убо́гая |
убо́гае |
убо́гія |
| Р. |
убо́гага |
убо́гай убо́гае |
убо́гага |
убо́гіх |
| Д. |
убо́гаму |
убо́гай |
убо́гаму |
убо́гім |
| В. |
убо́гі (неадуш.) убо́гага (адуш.) |
убо́гую |
убо́гае |
убо́гія (неадуш.) убо́гіх (адуш.) |
| Т. |
убо́гім |
убо́гай убо́гаю |
убо́гім |
убо́гімі |
| М. |
убо́гім |
убо́гай |
убо́гім |
убо́гіх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
убо́гі
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне
|
адз. |
мн. |
| м. |
- |
| Н. |
убо́гі |
убо́гія |
| Р. |
убо́гага |
убо́гіх |
| Д. |
убо́гаму |
убо́гім |
| В. |
убо́гага |
убо́гіх |
| Т. |
убо́гім |
убо́гімі |
| М. |
убо́гім |
убо́гіх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
убо́гі
1. убо́гий, ни́щий; бе́дный;
2. (очень малый) убо́гий, ни́щенский, мизе́рный; ску́дный, бе́дный;
~гія сро́дкі — убо́гие (ни́щенские, мизе́рные) сре́дства;
3. (достойный жалости) убо́гий, жа́лкий;
у. вы́гляд — убо́гий (жа́лкий) вид;
4. (малосодержательный) убо́гий, ничто́жный;
у. спекта́кль — убо́гий (ничто́жный) спекта́кль;
5. в знач. сущ. убо́гий, ни́щий
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
убо́гі, ‑ая, ‑ае.
1. Які знаходзіцца ў беднасці, бедны. Зімняя ночка. Стужа ў полі. Вецер сярдзіты гудзе... К вёсцы ўбогай ціха, паволі Хтось незнаёмы ідзе. Чарот. Калісьці гэта быў убогі шляхецкі засценак. С. Александровіч. // Які сведчыць аб беднасці; уласцівы бедняку. Аднойчы, прыгнаўшы з пашы карову, Антон убачыў у сваёй убогай хаціне двух салдат. Сабаленка. Адкупнік агледзеў убогі хатні скарб, скрывіўся. Якімовіч.
2. Разм. Які мае калецтва, фізічны недахоп. Пышная душа ва ўбогім целе. Прыказка. / у знач. наз. убо́гі, ‑ага, м.; убо́гая, ‑ай, ж. [Андржаяка:] Па дарозе я спаткаў Ці то ўбогую, ці проста багамолку. Клімковіч.
3. Нязначны (па аб’ёму, колькасці); небагаты. Убогія сродкі. □ Хмары, балоты... Над збожжам убогім Вецер гуляе на волі. Багдановіч. // Недасканалы, прымітыўны. Убогая тэхніка. // Пазбаўлены раскошы і ўпрыгожанняў; просты. Паўлюк нёс аднекуль з запечча маленькую ўбогую газовачку. Зарэцкі. // Варты жалю. [Валодзя:] — Бачыш, які ў .. [вёскі] цяпер убогі выгляд. А глянула б ты перад вайной на яе з гэтага ўзгорка! Стаяла цэлая града дубоў. Федасеенка.
4. Бедны па зместу. Убогі спектакль. Убогая фантазія. // Абмежаваны духоўна. Слухайце музыку .. Прымайце яе праз свае ўяўленні, праз вобразы свайго жыцця!.. Толькі злыя і ўбогія душы ніколі не спазнаюць музыку. Вітка. Які мізэрны і ўбогі Той недалёкі чалавек, Што цягне да сваёй бярлогі Набыткі розныя ўвесь век. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захуда́лый заняпа́лы, убо́гі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
убо́гий
1. прил. убо́гі;
2. сущ. убо́гі, -гага м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ни́щенский
1. жабра́цкі, жабра́чы; убо́гі, старцо́ўскі;
2. перен. жабра́чы; (убогий) убо́гі; (ничтожный) мізэ́рны;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мізэ́рны, -ая, -ае.
1. Вельмі малы, нязначны.
М. тэрмін.
Мізэрныя інтарэсы.
2. Схуднелы, худы, чэзлы.
Мізэрнае дзіця.
Мізэрныя расліны.
3. перан. Несамавіты на выгляд, убогі.
Ля ганка стаяў м. чалавек.
|| наз. мізэ́рнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ску́дный бе́дны, мізэ́рны, заняпа́лы, убо́гі; (недостаточный) скупы́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)