тэлефо́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Прыстасаванне для перадачы і прыёму гуку на адлегласці пры дапамозе электрычнай энергіі.

Гаварыць па тэлефоне.

2. Апарат для размовы такім спосабам.

Аддаць т. у рамонт.

3. Нумар такога апарата.

Запісаць т. знаёмых.

|| прым. тэлефо́нны, -ая, -ае.

Тэлефонная станцыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тэлефо́н

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. тэлефо́н тэлефо́ны
Р. тэлефо́на тэлефо́наў
Д. тэлефо́ну тэлефо́нам
В. тэлефо́н тэлефо́ны
Т. тэлефо́нам тэлефо́намі
М. тэлефо́не тэлефо́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тэлефо́н м. телефо́н;

міжгаро́дні т. — междугоро́дный телефо́н;

палявы́ т. — полево́й телефо́н;

насто́льны т. — насто́льный телефо́н;

со́тавы т. — со́товый телефо́н;

гавары́ць па ~не — говори́ть по телефо́ну;

◊ вісе́ць (сядзе́ць) на ~не — висе́ть (сиде́ть) на телефо́не

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тэлефо́н, ‑а, м.

1. Від электрасувязі, які дае магчымасць весці вусную размову паміж абанентамі, аддаленымі адзін ад другога на далёкую адлегласць. Гаварыць па тэлефоне. □ Неяк увечары пазваніў па тэлефоне сын маіх знаёмых Толік і запытаў, ці не магла б я даць яму якую-небудзь цікавую кніжку. Бяганская.

2. Электраакустычны апарат для перадачы І прыёму моўнай інфармацыі. Міжгародні тэлефон. Палявы тэлефон. □ Пятрэнка, а за ім Казімір з Ірынкай, прайшлі ў маленькі дырэктарскі кабінет, дзе на сцяне над сталом вісеў тэлефон. Краўчанка. // Нумар тэлефоннага апарата. Дакладны бяру тэлефон, Дакладны ведаю Адрас. Барадулін.

•••

Тэлефон-аўтамат — тэлефонны апарат з механічнай сістэмай аплаты тэлефонных размоў; таксафон.

Абарваць тэлефон гл. абарваць.

Вісець на тэлефоне гл. вісець.

Сядзець на тэлефоне гл. сядзець.

[Ад грэч. tēle — далёка і phōnē — гук.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тэлефо́н ‘апарат для перадачы і прыёму галасавых паведамленняў’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Еўрапеізм, распаўсюдзіўся разам з вынаходствам першапачаткова з франц. téléphone (1834 г.), пазней праз англ. telephone (з 1880 г.), утвораны з грэч. τῆλε (гл. тэле-) і φωνή ‘гук, голас’ (Арол, 4, 57). Сюды ж тэлефанава́ць ‘гаварыць праз тэлефон’ (Некр. і Байк.), разм. тэлефо́ніць ‘тс’ (ТСБМ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вэб-тэлефо́н

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. вэб-тэлефо́н вэб-тэлефо́ны
Р. вэб-тэлефо́на вэб-тэлефо́наў
Д. вэб-тэлефо́ну вэб-тэлефо́нам
В. вэб-тэлефо́н вэб-тэлефо́ны
Т. вэб-тэлефо́нам вэб-тэлефо́намі
М. вэб-тэлефо́не вэб-тэлефо́нах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

смарт-тэлефо́н

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. смарт-тэлефо́н смарт-тэлефо́ны
Р. смарт-тэлефо́на смарт-тэлефо́наў
Д. смарт-тэлефо́ну смарт-тэлефо́нам
В. смарт-тэлефо́н смарт-тэлефо́ны
Т. смарт-тэлефо́нам смарт-тэлефо́намі
М. смарт-тэлефо́не смарт-тэлефо́нах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тэлефо́н-аўтама́т

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. тэлефо́н-аўтама́т тэлефо́ны-аўтама́ты
Р. тэлефо́на-аўтама́та тэлефо́наў-аўтама́таў
Д. тэлефо́ну-аўтама́ту тэлефо́нам-аўтама́там
В. тэлефо́н-аўтама́т тэлефо́ны-аўтама́ты
Т. тэлефо́нам-аўтама́там тэлефо́намі-аўтама́тамі
М. тэлефо́не-аўтама́це тэлефо́нах-аўтама́тах

Крыніцы: krapivabr2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тэлефо́н-аўтама́т м. телефо́н-автома́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

телефо́н тэлефо́н, -на м.;

междугоро́дный телефо́н міжгаро́дні тэлефо́н;

полево́й телефо́н палявы́ тэлефо́н;

телефо́н-автома́т тэлефо́н-аўтама́т;

говори́ть по телефо́ну гавары́ць па тэлефо́не;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)