ты́ф

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. ты́ф
Р. ты́фу
Д. ты́фу
В. ты́ф
Т. ты́фам
М. ты́фе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тыф, -у, м.

Вострае інфекцыйнае захворванне, якое характарызуецца ліхаманкавым станам, інтаксікацыяй, парушэннем свядомасці.

Брушны т.

Зваротны т.

Сыпны т.

|| прым. тыфо́зны, -ая, -ае.

Т. хворы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тыф (род. ты́фу) м. тиф;

○ брушны́ т. — брюшно́й тиф;

сыпны́ т. — сыпно́й тиф;

зваро́тны т. — возвра́тный тиф

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тыф, ‑у, м.

Агульная назва некаторых вострых інфекцыйных захворванняў: брушнога тыфу, зваротнага тыфу, сыпнога тыфу і паратыфу.

•••

Брушны тыф — вострае інфекцыйнае захворванне, якое выклікаецца пранікненнем у кішэчнік яго ўзбуджальнікаў.

Зваротны тыф — вострае інфекцыйнае захворванне з характэрнымі ліхаманкавымі прыступамі, якія перыядычна паўтараюцца.

Сыпны тыф — вострае інфекцыйнае захворванне, якое суправаджаецца з’яўленнем на ўсім целе хворага сыпу ў выглядзе ружовых і пурпуровых плям.

[Ад грэч. týphos — зацямненне свядомасці.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тыф ‘тыф, народныя назвы «брушняк», «гарачка»’ (ТСБМ, Аніч., Вопыт), cif ‘тс’ (Брасл. сл.), ціф ‘тс’ (Мова Сен.), тіф, тіх ‘тс’ (Арх. Вяр.), тіф ‘тс’ (Вруб.), ціх ‘тс’ (Некр. і Байк.), ты́фус ‘тс’ (Гарэц., Некр. і Байк.) тэ́фус ‘тс’ (Патру ты́тус (Зайка Кос.). Ад адаптаванага нямецкай мовай Typhus ‘тс’ медыцынскага тэрміна лац. typhus ‘гарачка, ліхаманка’, грэч. τῦφος ‘дым, чад’, ‘здранцвеласць’ (Фасмер, 4, 63; Голуб-Ліер, 495; ЕСУМ, 5, 576; Арол, 4, 75); відаць, праз польск. tyfus ‘тыф’. У большасці славянскіх моў пры запазычанні магло адсякацца лац. ‑us як намінатыўны паказчык.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

тыф / сыпны: сыпняк (разм.); тыфус (уст.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

сыпны́.

У выразе: сыпны тыф — заразная хвароба, тыф, суправаджаецца з’яўленнем на целе хворага сыпу, плям.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сыпня́к, -у́, м. (разм.).

Сыпны тыф.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гару́чка

‘тыф, гарачка’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. гару́чка
Р. гару́чкі
Д. гару́чцы
В. гару́чку
Т. гару́чкай
гару́чкаю
М. гару́чцы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

сыпны́, ‑ая, ‑ое.

У выразе: сыпны тыф гл. тыф.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)