тупі́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
тупі́к |
тупікі́ |
| Р. |
тупіка́ |
тупіко́ў |
| Д. |
тупіку́ |
тупіка́м |
| В. |
тупі́к |
тупікі́ |
| Т. |
тупіко́м |
тупіка́мі |
| М. |
тупіку́ |
тупіка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
тупі́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Вуліца, якая не мае скразнога праходу, праезду.
Машына заехала ў т.
2. Чыгуначны станцыйны пуць, злучаны з іншымі пуцямі толькі адным канцом.
Паравоз стаяў у тупіку.
3. перан. Безвыходнае становішча, а таксама тое, што не мае перспектывы далейшага развіцця.
Вывесці гаспадарку з тупіка.
Перагаворы зайшлі ў т.
|| памянш. тупічо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. (да 1 знач.).
|| прым. тупіко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ту́пік
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ту́пік |
ту́пікі |
| Р. |
ту́піка |
ту́пікаў |
| Д. |
ту́піку |
ту́пікам |
| В. |
ту́піка |
ту́пікаў |
| Т. |
ту́пікам |
ту́пікамі |
| М. |
ту́піку |
ту́піках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ту́пік м., зоол. ту́пик
тупі́к, -ка́ м., в разн. знач. тупи́к;
◊ паста́віць (стаць) у т. — поста́вить (стать) в тупи́к;
зайсці́ ў т. — зайти́ в тупи́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ту́пік, ‑а, м.
Паўночная марская птушка сямейства чысцікавых з моцнай, сціснутай з бакоў дзюбай.
тупі́к, ‑а́, м.
1. Вуліца, завулак, якія не маюць скразнога праходу, праезду. Завулкі заводзілі часамі вандроўніка ў тупікі, дзе далей не было дарогі. Колас. // Праход, прастора, якія не маюць далейшага выхаду, прадаўжэння; адсутнасць праходу, прадаўжэння чаго‑н., у чым‑н. Лізагуб паспеў давесці яго да самага акна ў тупіку калідора, і толькі тут Алесь вызваліў локаць. Караткевіч. Упершыню за тысячагоддзі ганарлівая, нястрымная ў сваёй хадзе рэчка спынілася, уперлася ў тупік. Галавач.
2. Чыгуначны станцыйны пуць, злучаны з іншымі пуцямі толькі адным канцом. З’ездзіўся вагон, пастарэў. Паставілі яго ў тупік пад жыллё. Лынькоў. На станцыю Хазарычы цягнік прыйшоў у нядзелю на світанні. Гэта была канцавая станцыя-тупік. Сабаленка. Пакуль рыхтаваўся састаў, вагон, у якім ехала Наталля Аляксееўна, адчапілі і загналі ў тупік аж на шэсць гадзін. Васілевіч.
3. перан. Безвыходнае становішча. [Свідраль] адчуў сябе ў тупіку, з якога ў думках сваіх не знаходзіў выйсця. Дуброўскі. І як заўсёды, нягледзячы на Алесева красамоўства, Кастусь заганяў яго ў тупік. Ваданосаў.
•••
Зайсці ў тупік гл. зайсці.
Ставіць у тупік гл. ставіць.
Стаць у тупік гл. стаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тупі́к ‘глухі канец вуліцы’, ‘безвыходнае становішча’ (ТСБМ), ‘глухая вулачка’ (Вруб.). З рус. тупи́к ‘тс’, параўн. турок ‘тс’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
агало́мшыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак., каго-што (разм.).
Ашаламіць, паставіць каго-н. у тупік.
А. пытаннем.
|| прым. агало́мшаны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ту́пик зоол. ту́пік, -ка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тупи́к прям., перен. тупі́к, -ка́ м.;
◊
поста́вить (стать) в тупи́к паста́віць (стаць) у тупі́к.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыкало́ць, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак.
1. што. Прымацаваць што‑н. да чаго‑н. укалоўшы або пры дапамозе шпількі, іголкі і пад. Прыкалоць кветку да валасоў. □ Пасля [салдат] зняў з сваёй пілоткі зорачку, прыкалоў яе хлопцу на кашулю. Гамолка.
2. каго. Забіць або дабіць чым‑н. колючым; закалоць. Прыкалоць кабана. □ Валька, загнаўшы .. [фашыста] ў тупік, прыкалоў штыком. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)