трыто́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Хвастатае земнаводнае сямейства саламандраў, падобнае на яшчарку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трыто́н

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. трыто́н трыто́ны
Р. трыто́на трыто́наў
Д. трыто́ну трыто́нам
В. трыто́на трыто́наў
Т. трыто́нам трыто́намі
М. трыто́не трыто́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

трыто́н м., миф., зоол. трито́н

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

трыто́н ​1, ‑у, м.

У музыцы — інтэрвал, які мае аб’ём у тры тоны (павялічаная кварта або паменшаная квінта).

[Грэч. tritonon ад tri- — у складаных словах тры і tónos — тон.]

трыто́н ​2, ‑а, м.

1. Хвастатае земнаводнае сямейства саламандраў, якое нагадвае яшчарку.

2. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — сын бога мора Пасейдона з чалавечым целам і хвастом рыбы.

[Грэч. tritōn.]

трыто́н ​3, ‑а, м.

Ядро атама трытыю.

[Грэч. tritōn.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Трыто́н ‘хвастатае земнаводнае, падобнае на яшчарку, Friturus L.’ (ТСБМ; маг., ЛА, 1), трыто́н, тріто́н ‘тс’ (віц., Грач.). Паходзіць ад грэч. Τρῖτων ‘міфічная марская істота’, назва распаўсюдзілася праз заходнееўрапейскія мовы (франц. triton), запазычана з рус. трито́н ‘род земнаводных’ (ЕСУМ, 5, 641; Фасмер, 4, 103; Арол, 4, 104).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чатырохпа́льцы, ‑ая, ‑ае.

З чатырма пальцамі. Чатырохпальцы трытон.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трито́н миф., зоол. трыто́н, -на м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Мар’я́нка 1 ’абабак (10 снапоў)’ (ТС). Няясна. Відавочна, у выніку кантамінацыі мара́ (гл.) і стая́нка (гл. віц., стъйа́нкі, ДАБМ, с. 876). Не выключана паходжанне з імя Мар’яна.

Мар’я́нка 2 ’трытон’ (ТС). Не зусім яснае слова. Магчыма, уграфінізм. Параўн. рус. вяц. мурья́ ’задняя ніжняя частка тулава, ягадзіцы’; лексема магла б быць утворана, як польск. kijanka ’пранік’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)