тры́нкаць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
тры́нкаю |
тры́нкаем |
| 2-я ас. |
тры́нкаеш |
тры́нкаеце |
| 3-я ас. |
тры́нкае |
тры́нкаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
тры́нкаў |
тры́нкалі |
| ж. |
тры́нкала |
| н. |
тры́нкала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
тры́нкай |
тры́нкайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
тры́нкаючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
тры́нкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., на чым.
Разм. Неакуратна або няўмела іграць на якім‑н. музычным інструменце. [Каця:] — Алёша — сапраўдны чалавек... А ты [Рая], ты заводзіш шуры-муры з гэтым старым смаўжом... толькі праз тое, што ён умее трынкаць на гэтым тваім паламаным раялі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тры́нкаць ‘абы-як, няўмела іграць на якім-небудзь музычным інструменце’ (ТСБМ, Юрч. Сін., Аляхн.), ‘часта ступаць дробнымі крокамі’ (Скарбы), ‘гаварыць абы-што, хлусіць’ (Мат. Гом.), тры́нькаць ‘гультайнічаць’, ‘балбатаць’ (Клундук), трэ́нькаць ‘брынкаць’ (ТСБМ), ‘пазваньваць (пра тэлефон)’ (Ян.), трэнь‑брэнь — гукаперайманне гучання шчыпковых музычных інструментаў (ТСБМ). Параўн. рус. вяцк. тре́нькать ‘брынкаць, ціха наігрываць, балбатаць’, «звонкі» варыянт у чэш. drnkat, brnkat < drnk, brnk — пра выражэнне бразгатлівых гукаў. Гукаперайманне (Фасмер, 4, 98; Махэк₂, 128). Сюды ж з ускладненай асновай трэндыка́ты ‘трэнькаць, перадаваць голасам музыку, напяваць рэчытатывам’ (пін., Нар. лекс.), трынды́каць ‘гаварыць абы-што (пра жанчын-пляткарак)’ (ТС), трынча́ць ‘гаварыць, балбатаць’ (круп., Сл. ПЗБ), тры́каті ‘трэнькаць, брынькаць’ (Вруб.) са спрашчэннем спалучэння гукаў, успрынятага як назалізаваны галосны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
патры́нкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Трынкаць некаторы час. [Кастусь] узяў гітару, патрынкаў і праз хвіліну аддаў. — Не магу, Алінка. Прокша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трынькаць (тры́нькаты) ‘гультайнічаць’ (стол., Бел. дыял. 1). Гл. трынкаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Растру́мкацца ’разныцца, разрумзацца’ (ТС). Вобразнае ўтварэнне ад гукапераймальнага трумкаць ’трынкаць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэ́нькаць ‘брынкаць, кранаць струны’ (ТСБМ). Пад уплывам рус. тренькать ‘тс’, звычайна трымкаць, трынкаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трынча́ць ‘гаварыць, балбатаць’ (круп., Сл. ПЗБ), трынчэ́ць ‘брынкаць, бразгаць’, ‘хацець, прагнуць’ (Юрч. Вытв.). Да трынкаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тры́мкаць ‘брынкаць струнамі’ (Шат., Зайка Кос.; навагр., Ск. нар. мовы), ‘няўмела іграць’ (в.-дзв., Шатал., Сцяц., Ск. нар. мовы), ‘падыгрываць другому музыканту’ (кап., Жыв. сл.). Гукаперайманне, параўн. трым ‘шчоўк’ (Вушац. сл.). Параўн. таксама трынкаць, брынкаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тры́нкнуць ‘выпіць (гарэлкі)’ (Шат., Сцяшк. Сл.), тры́нкаць ‘выпіваць’ (Скарбы). Параўн. польск. жарг. trynknąć ‘выпіць (гарэлкі)’, літ. trinkóti ‘тс’, што з ням. trinken ‘тс’ (Вінцэнц; Грынавяцкене; Сл. ПЗБ, 5, 137), мажліва, праз ід. trinken ‘піць, жлукціць’ (Астравух, Ідыш-бел. сл., 805).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)