трая́нскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. трая́нскі трая́нская трая́нскае трая́нскія
Р. трая́нскага трая́нскай
трая́нскае		 трая́нскага трая́нскіх
Д. трая́нскаму трая́нскай трая́нскаму трая́нскім
В. трая́нскі (неадуш.)
трая́нскага (адуш.)		 трая́нскую трая́нскае трая́нскія (неадуш.)
трая́нскіх (адуш.)
Т. трая́нскім трая́нскай
трая́нскаю		 трая́нскім трая́нскімі
М. трая́нскім трая́нскай трая́нскім трая́нскіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

трая́нскі ист. троя́нский;

~кая вайна́ — троя́нская война́;

◊ т. конь — троя́нский конь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

трая́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да Троі. Траянская вайна.

•••

Траянскі конь гл. конь.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

троя́нский ист. трая́нскі;

троя́нская война́ Трая́нская вайна́;

◊

троя́нский конь трая́нскі конь.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ке́млівы, ‑ая, ‑ае.

Які ўсё хутка і лёгка разумее, засвойвае; здагадлівы, цямкі. Дзяўчына трапілася кемлівая, усё схоплівала на ляту, і тлумачыць было прыемна. Карпаў. Камандзірамі .. былі .. сялянскія хлопцы, найбольш смелыя і кемлівыя. Брыль. // Разумны, абдуманы. Гэта сапраўды быў кемлівы ход, можна сказаць — «траянскі конь» нашых сапёраў, інжынераў-фартыфікатараў. Грамовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

конь, каня́; мн. ко́ні (з ліч. 2, 3, 4 кані́), ‑ей; м.

1. Буйная свойская аднакапытная жывёліна, якая выкарыстоўваецца для перавозкі людзей і грузаў, а таксама для верхавой язды. Запрагаць каня. Верхавы конь. Ехаць на кані. // Пакладаны самец гэтай жывёліны.

2. Шахматная фігура з галавой каня. Хадзіць канём.

3. Абабіты скурай брус на чатырох ножках для гімнастычных практыкаванняў. Практыкаванні на кані.

•••

Арабскі конь — адна з лепшых парод верхавых коней.

Быў конь, ды з’ездзіўся — тое, што і была кабылка, ды з’ездзілася (гл. кабылка).

На кані і пад канём — у самых разнастайных, прыемных і непрыемных сітуацыях (быць, пабываць і пад.).

Ні па кані, ні па аглоблях — не так, як хацелася (выйшла, атрымалася і пад.).

Па конях! — кавалерыйская каманда для пасадкі на коней.

Траянскі конь — ашуканства, падманныя дзеянні (са старажытнагрэчаскага падання аб узяцці Троі з дапамогай вялікага драўлянага каня, у сярэдзіне якога былі схаваны воіны).

Ход канём гл. ход.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

конь (род. каня́) м.

1. ло́шадь ж.; конь;

2. шахм. конь;

3. спорт. конь;

◊ па ко́нях! — по ко́ням!;

ні па кані́, ні па агло́блях — ни на́шим, ни ва́шим;

ход канём — ход конём;

трая́нскі к. — троя́нский конь;

не па кані́ корм — не в коня́ корм;

быў к., ды з’е́здзіўся — погов. уката́ли (уходи́ли) си́вку круты́е го́рки;

куды́ к. з капыто́м, туды́ і рак з клю́шняй — погов. куда́ конь с копыто́м, туда́ и рак с клешнёй;

до́ранаму (даро́наму) каню́ ў зу́бы не глядзя́ць — посл. дарёному коню́ в зу́бы не смо́трят;

з чужо́га каня́ і ў гразі́ злазь — посл. с чужо́го коня́ среди́ гря́зи доло́й;

пабы́ць на кані́ і пад канём — погов. пройти́ ого́нь, во́ду и ме́дные тру́бы;

к. на чатыро́х нага́х і то спатыка́ецца — посл. конь о четырёх нога́х да спотыка́ется; и на стару́ху быва́ет прору́ха

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)