таўха́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак. (разм.).
Таўхаць каго-н. або адзін аднаго.
|| зак. таўхану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
таўха́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
таўха́юся |
таўха́емся |
| 2-я ас. |
таўха́ешся |
таўха́ецеся |
| 3-я ас. |
таўха́ецца |
таўха́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
таўха́ўся |
таўха́ліся |
| ж. |
таўха́лася |
| н. |
таўха́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
таўха́йся |
таўха́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
таўха́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
таўха́цца несов., разг. толка́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
таўха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Таўхаць каго‑н. Ты не таўхайся! // Таўхаць адзін аднаго.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
таўхану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся.
Зак. да таўхацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пратаўха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Прабіцца наперад праз вялікі натоўп.
2. Таўхацца некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Таўпе́хацца ’блытацца пад нагамі’ (валож., Гіл.), ’таўхацца, хадзіць бязладна’ (Сцяшк. Сл.), ’пхацца, лазіць між натоўпу’ (Варл.). Аналагічна да папярэдняга слова, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
таўхе́ль,
Разм.
1. ‑хяля, м. Удар кулаком. Даволі адчувальны таўхель вымусіў аднаго з курсантаў войкнуць. Новікаў.
2. у знач. вык. Ужываецца паводле знач. дзеясл. таўхаць — таўхануць і таўхацца — таўхануцца. А .. [козлік] таўхель мяне рогам, і мы ўсе ў рогат: і тата, і мама, і я. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
то́ркацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Раптоўна датыкацца чым‑н. да чаго‑н.; таўхацца чым‑н. у што‑н. Зініны ручкі — на маміных плячах, а носік раз-поразу цёпла торкаецца то ў адну, то ў другую маміну шчаку. Брыль. А кот трывожна мяўкаў і раз-пораз торкаўся галавою ў камень, адскакваў і зноў лез. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Таўха́ць ’штурхаць, піхаць’ (ТСБМ, Нас., Касп., Некр. і Байк.), талха́ць ’штурхаць’ (шарк., лёзы., ЛА, 2), то́ўхаць ’тс’ (Ласт.), таўха́цца ’штурхацца’ (Байк. і Некр., Касп.), товхына́ты ’штурхаць’ (жабін., ЛА, 2), сюды ж таўхну́ць ’піхнуць, штурхануць’ (Сл. ПЗБ, Яўс.), таўхану́ць ’тс’ (Бяльк., Рам. 3, Сержп. Прымхі), талхану́ць ’тс’ (Сл. ПЗБ). Карскі (2–3, 38) бачыў тут змененую аснову *tъl̥k‑ (гл. таўкаць, таўкці), магчыма, пад уплывам іншых гукапераймальных дзеясловаў тыпу бахаць, тахаць, тарарахаць і пад. Параўн. талахкаць, талохнуцца, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)