тале́рка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
тале́рка |
тале́ркі |
| Р. |
тале́ркі |
тале́рак |
| Д. |
тале́рцы |
тале́ркам |
| В. |
тале́рку |
тале́ркі |
| Т. |
тале́ркай
тале́ркаю |
тале́ркамі |
| М. |
тале́рцы |
тале́рках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
тале́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
1. Від сталовага посуду круглай формы з шырокім дном і прыўзнятымі краямі.
Набор талерак.
Глыбокая т.
2. мн. Ударны музычны інструмент, які складаецца з двух металічных дыскаў.
|| памянш. тале́рачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тале́рка ж.
1. таре́лка;
2. только мн., муз. таре́лки;
◊ не ў сваёй ~рцы — не в свое́й таре́лке;
фі́га на ~рцы — ку́киш (фи́га) с ма́слом
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тале́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
1. Сталовая пасуда круглай формы з шырокім дном і прыўзнятымі краямі. Дэсертная талерка. □ Стол заслалі, прынеслі талеркі з вяндлінаю .. і селі піць чай. Колас. На талерках дыміцца лёгкай парай вараная ружаватая трусяціна. Навуменка. // Колькасць стравы, якая ўмяшчаецца ў такую пасуду. [Дзядзька:] — Была б у калгасе сталовая, то капусты б міску вычарпаў, адбіўную б умяў ці верашчакі б талерку блінамі вымачаў. Бялевіч. У міг з’явіўся на стале «журавель» з гарэлкай, а поруч з ім міска мёду і талеркі маласольных агуркоў. Васілевіч.
2. толькі мн. (тале́ркі, ‑рак). Ударны музычны інструмент, які складаецца з двух металічных дыскаў. Аркестравыя талеркі.
3. Спец. Назва розных дэталей, якія маюць форму дыскаў. Буферныя талеркі.
•••
Не ў сваёй талерцы — у нязвычным стане, не ў звычайным для сябе настроі.
[Ад ням. Teller.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тале́рка ’плоская сталовая пасуда круглай формы, міска’ (ТСБМ, Нас., Шымк. Собр., Ласт., Байк. і Некр., Нік. Очерки, Касп., Шат., Бяльк., Сл. ПЗБ; ашм., Стан.; ЛА, 4), тарэ́лка ’тс’ (Сл. ПЗБ, ЛА, 4), талі́рка ’тс’ (Сл. ПЗБ), талі́рок ’тс’ (Сл. Брэс.), тале́рка ’металічны кружок над вісячай лямпай’ (Сцяшк. Сл.), тале́ркі ’дыскі’ (Кал.). Паводле Карскага (1, 315), з ням. Teller ’талерка’ (гл. талер 2) з захаваннем характэрнага для беларускай мовы спалучэння л–р (без метатэзы, параўн. укр. тарілка, рус. тарелка ’тс’), магчыма, пад уплывам польск. talerzyk, дыял. talerka ’тс’, асабліва talarek ’малы кружок’. Параўн. адаптаванае ў народнай мове тэро́лка ’талерка’ (бяроз., Шатал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
селядзе́чніца, -ы, мн. -ы, -ніц, ж.
Прадаўгаватая талерка для падачы на стол селядцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сту́дзень², -ю, м. (разм.).
Квашаніна, загусцелая яда з мяснога або рыбнага навару з кавалачкамі мяса, рыбы.
Талерка студзеню.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ша́ля, -і, мн. -і, -яў, ж.
1. Круглая і плоская талерка вагаў.
2. мн. Вагі, якія складаюцца з такіх талерак.
Узважыць на шалях.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тале́рачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак, ж.
1. Памянш. да талерка; маленькая талерка.
2. Спец. Спецыяльная круглая мішэнь. Страляць па талерачках.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блю́да, -а, М -дзе, мн. -ы, блюд, н.
Вялікая талерка круглай або авальнай формы, на якой падаецца да стала смажаніна, печыва і пад.
Фарфоравае б.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)