сядзе́лец

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. сядзе́лец сядзе́льцы
Р. сядзе́льца сядзе́льцаў
Д. сядзе́льцу сядзе́льцам
В. сядзе́льца сядзе́льцаў
Т. сядзе́льцам сядзе́льцамі
М. сядзе́льцу сядзе́льцах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сядзе́лец, -льца м., уст. сиде́лец

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сядзе́лец, ‑льца, м.

Уст. Прадавец у краме; прадавец за стойкай у карчме, шынку. Арлоўскі меў краму, прадаваў гарэлку, быў сядзельцам. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сиде́лец уст. сядзе́лец, -льца м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сядзе́ліца, ‑ы, ж.

Уст. Жан. да сядзелец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

манапо́льшчык, ‑а, м.

Уст. Разм. Прадавец (сядзелец) у манапольцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нецярплі́васць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан нецярплівага. Сядзелец, па прозвішчу Кляп, выказваў усе адзнакі нецярплівасці. Колас. [Сімон] разумеў, што зараз будзе цікавая размова, і яго аж дрыжыкі бралі ад нецярплівасці. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

называ́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Мець якое‑н. імя, прозвішча, якую‑н. назву. [Казановіч:] — Калі я не памыляюся, Чорным называецца толькі адно возера. Шашкоў. Сто гадоў прайшло, і блізка наша мэта, Да якое з барацьбою мы ішлі, Хутка будуць называцца — знаю гэта — Камуністамі ўсе людзі на зямлі. Куляшоў.

2. Разм. Узяць на сябе выкананне якіх‑н. абавязкаў, якой‑н. справы. — Хто закладае банк? — спытаў сядзелец. Звычайна ніхто першым не называўся. Колас.

3. у знач. пабочн. Зрабіць не так, як трэба, як хацелася б, як неабходна. Прыгледзеўшыся, жанчына здзіўлена ўскрыкнула, потым заплакала і выйшла з кухні. — Называецца, прывіталася! — спагадліва ўсміхнуўся Тэафіл. Самуйлёнак.

4. Незак. да назвацца.

5. Зал. да называць.

•••

Што называецца (у знач. пабочн.) — як кажуць, як прынята гаварыць. За сорак год валацужання з сякерай .. [дзед] вывучыў пушчу, што называецца, назубок. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)