сядзе́лец
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сядзе́лец |
сядзе́льцы |
| Р. |
сядзе́льца |
сядзе́льцаў |
| Д. |
сядзе́льцу |
сядзе́льцам |
| В. |
сядзе́льца |
сядзе́льцаў |
| Т. |
сядзе́льцам |
сядзе́льцамі |
| М. |
сядзе́льцу |
сядзе́льцах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сядзе́лец, -льца м., уст. сиде́лец
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сядзе́лец, ‑льца, м.
Уст. Прадавец у краме; прадавец за стойкай у карчме, шынку. Арлоўскі меў краму, прадаваў гарэлку, быў сядзельцам. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сиде́лец уст. сядзе́лец, -льца м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сядзе́ліца, ‑ы, ж.
Уст. Жан. да сядзелец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
манапо́льшчык, ‑а, м.
Уст. Разм. Прадавец (сядзелец) у манапольцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нецярплі́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан нецярплівага. Сядзелец, па прозвішчу Кляп, выказваў усе адзнакі нецярплівасці. Колас. [Сімон] разумеў, што зараз будзе цікавая размова, і яго аж дрыжыкі бралі ад нецярплівасці. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
называ́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Мець якое‑н. імя, прозвішча, якую‑н. назву. [Казановіч:] — Калі я не памыляюся, Чорным называецца толькі адно возера. Шашкоў. Сто гадоў прайшло, і блізка наша мэта, Да якое з барацьбою мы ішлі, Хутка будуць называцца — знаю гэта — Камуністамі ўсе людзі на зямлі. Куляшоў.
2. Разм. Узяць на сябе выкананне якіх‑н. абавязкаў, якой‑н. справы. — Хто закладае банк? — спытаў сядзелец. Звычайна ніхто першым не называўся. Колас.
3. у знач. пабочн. Зрабіць не так, як трэба, як хацелася б, як неабходна. Прыгледзеўшыся, жанчына здзіўлена ўскрыкнула, потым заплакала і выйшла з кухні. — Называецца, прывіталася! — спагадліва ўсміхнуўся Тэафіл. Самуйлёнак.
4. Незак. да назвацца.
5. Зал. да называць.
•••
Што называецца (у знач. пабочн.) — як кажуць, як прынята гаварыць. За сорак год валацужання з сякерай .. [дзед] вывучыў пушчу, што называецца, назубок. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)