су́сла, -а, н.
1. Адвар крухмалістых і цукрыстых рэчываў у стане браджэння, з якога вырабляюць піва і квас.
2. Сок адціснутага вінаграду.
|| прым. су́славы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́сла
‘адвар; сок адціснутага вінаграду’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
су́сла |
| Р. |
су́сла |
| Д. |
су́слу |
| В. |
су́сла |
| Т. |
су́слам |
| М. |
су́сле |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
су́сла
‘самаробная соска’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
су́сла |
су́слы |
| Р. |
су́слы |
су́слаў |
| Д. |
су́сле |
су́слам |
| В. |
су́слу |
су́слы |
| Т. |
су́слай
су́слаю |
су́сламі |
| М. |
су́сле |
су́слах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
су́сла ср.
1. су́сло;
2. разг. со́ска ж. (самодельная)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
су́сла 1, ‑а, н.
1. Адвар крухмалістых і цукрыстых рэчываў у стане браджэння, які ідзе на выраб піва і квасу.
2. Сок адціснутага вінаграду.
су́сла 2, ‑ы, ж.
Абл.
1. Самаробная соска або жвачка (звычайна з хлеба з цукрам), якую даюць дзіцяці. [Кастусь:] — Калі Вова прачнецца і будзе плакаць, дасцё суслу. Яна ў калысцы. Кудравец. На палічцы ляжыць распачаты бохан хлеба. Я адломваю кавалак мякіша, пачынаю жаваць, каб зрабіць суслу. Асіпенка.
2. перан. Пра папяросу, люльку і пад. Зязюльскі шпурнуў сваю суслу-папяросу. Колас. Ох і перападала Лаўрэну ад бабкі Валі за гэтыя суслы, як яна звала цыгарэты. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Су́сла ’брага на выраб піва і квасу’, ’сок адціснутага вінаграду’ (ТСБМ), ’самаробная соска з жаванага з цукрам хлеба, загорнутага ў анучку’, ’папяроса-самакрутка’ (Кал.), ’соска з перажаванага хлеба’ (ганц., Сл. ПЗБ), ’лядзяш; засохлыя соплі’ (Нас.), ’лядзяк’, ’соска з хлебнага мякішу’, ’зблытаны лён’ (ТС), сусла́, сусо́лка ’соска з засалоджанага хлебнага мякішу’ (Варл.), су́сла (су́сло) ’чалавек, які жыве за чужы кошт; п’яніца, які п’е толькі чужую гарэлку’ (Мядзв.), ’брага’, ’вялы флегматычны чалавек’ (Растарг.), су́слачка ’камяк чаго-небудзь, сціснуты ў руцэ’ (Сл. ПЗБ), сюды ж су́сліць ’мазаць супонямі або нечым тлустым’ (там жа). Параўн. укр. су́сло ’брага’ (< рус., ЕСУМ, 5, 483), рус. су́сло ’тс’. Несумненна, звязана з ссаць, гл. Паводле Трубачова (Труды, 1, 669), з *sut‑slo (< *sъpǫ, *suti ’сыпаць, ліць’) як *čit‑slo, *vez‑slo, *maz‑slo. Гл. таксама Фасмер, 3, 810 (сумняваецца ў этымалогіі, якую прапанаваў яшчэ Жалтоў, ФЗ, 1876, 1, 51). Улічыўшы шырокае распаўсюджанне ў народнай мове, не можа разглядацца як запазычанне, да чаго схіляецца Фасмер (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
су́славы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сусла 1, прыгатаваны з сусла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
су́славы су́сляный; см. су́сла 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мацэрава́ць
‘разрыхляць, размякчаць скуру; настойваць вінаграднае сусла ’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
мацэру́ю |
мацэру́ем |
| 2-я ас. |
мацэру́еш |
мацэру́еце |
| 3-я ас. |
мацэру́е |
мацэру́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
мацэрава́ў |
мацэрава́лі |
| ж. |
мацэрава́ла |
| н. |
мацэрава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
мацэру́й |
мацэру́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
мацэру́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)