сту́пка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сту́пка |
сту́пкі |
| Р. |
сту́пкі |
сту́пак |
| Д. |
сту́пцы |
сту́пкам |
| В. |
сту́пку |
сту́пкі |
| Т. |
сту́пкай
сту́пкаю |
сту́пкамі |
| М. |
сту́пцы |
сту́пках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сту́пка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.
Памянш. да ступа. // Невялікая фарфоравая пасудзіна для расцірання чаго‑н. Аптэкарская ступка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сту́пка ‘самаробная пастка’ (Ян., ТС), сту́піца ‘пастка на ласёў’ (Пятк. 1). Укр. сту́па ‘частка пасткі для лісіц’, ступи́ця ‘драўляная пастка на звяроў’, рус. старое ступи́ца ‘пастка на звера’, польск. stępica ‘тс’, чэш. stupice, stupka, ст.-чэш. stupka ‘тс’, серб.-харв. stupice ‘тс’. Прасл. *stǫpъka, *stǫpica. Паходжанне спрэчнае; Брукнер (515) выводзіць ад *stępa (гл. ступа); Махэк₂ (580) лічыць дэрыватам ад прасл. *stǫpati ‘ступаць’. Суфіксацыя не пярэчыць абодвум дапушчэнням, параўн. Слаўскі, SP, 1, 98–99. Гэтаму не пярэчаць таксама розныя канструкцыі пасткі (у выглядзе выдзеўбана калодкі і капкана, гл. ЭБ, 48).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
часно́чніца
‘ступка’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
часно́чніца |
часно́чніцы |
| Р. |
часно́чніцы |
часно́чніц |
| Д. |
часно́чніцы |
часно́чніцам |
| В. |
часно́чніцу |
часно́чніцы |
| Т. |
часно́чніцай
часно́чніцаю |
часно́чніцамі |
| М. |
часно́чніцы |
часно́чніцах |
Крыніцы:
nazounik2008,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
І́гаць ’медная ступка’ (Інстр. I). Рус. тамб., смал. и́готь ’ступа, ступка’, смал. и́готка ’маленькая ступа, ступка’. Ст.-рус. иготь, игота, иготья ’металічная ці каменная ступка, ручная ступа’ з с.-грэч. ἰγδί(ον). Бернекер, 1, 421; Праабражэнскі, 1, 264; Фасмер, 2, 116.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мозіш ’ступка’ (іўеў., Сцяшк. Сл.). З польск. moździerz ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Машчэр ’таўкач’ (Грыг.), браг. ’невялікая мерная ступка’ (Нар. словатв.), машчэрык ’тс’ (Растарг.). Да мажджэр (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Размажджэ́рыць (размождже́риць) ’разбіць, растаўчы’ (Нас.), размазджа́рыць, размазджыры́ць ’разбіць’ (Сцяшк. Сл.), што да мождже́риць ’таўчы, разбіваць на дробныя часткі’ (Нас.), мажджэ́рыць ’драбіць, таўчы, раздрабляць’ (ТСБМ), мождже́рь ’медная або чыгунная ступка’, ’невялікая мартыра’ (Нас.), рус. смал. можже́р, можжи́р ’ступа’, ’вялікая гармата’, укр. модже́ра ’мартыра’, ’тс’, чэш. moždíř ’ступка, мартыра’. Лічыцца запазычаннем з польск. moździerz ’ступа’, ’мартыра’, у якую яно трапіла з лац. mortarium, магчыма, праз пасрэдніцтва с.-в.-ням. morsære, ст.-в.-ням. morsâri (Фасмер, 2, 637; Брукнер, 346). Гл. мажджара.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)