стапта́ць, стапчу́, сто́пчаш, сто́пча; стапчы́; стапта́ны; зак.

1. гл. таптаць.

2. што. Доўга носячы, знасіць або скрывіць на адзін бок (пра абутак).

С. боты.

|| незак. сто́птваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стапта́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. стапчу́ сто́пчам
2-я ас. сто́пчаш сто́пчаце
3-я ас. сто́пча сто́пчуць
Прошлы час
м. стапта́ў стапта́лі
ж. стапта́ла
н. стапта́ла
Загадны лад
2-я ас. стапчы́ стапчы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час стапта́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

стапта́ць сов.

1. истопта́ть;

с. траву́ — истопта́ть траву́;

2. (ноской привести в негодность) износи́ть, истопта́ть;

с. бо́ты — износи́ть сапоги́;

3. (искривить) стопта́ть, сбить;

с. абца́сы — стопта́ть (сбить) каблуки́;

4. (умертвить) затопта́ть, задави́ть;

с. ко́ньмі — задави́ть лошадьми́;

5. разг. (сложить в беспорядке) сбить, свали́ть;

с. усё ў адну́ ку́чу — сбить всё в одну́ ку́чу;

◊ каб цябе́ (яго́, яе́ і пад.) ка́чкі стапта́лі — погов. чтоб тебе́ (ему́, ей и т.п.) пу́сто бы́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стапта́ць, стапчу, стопчаш, стопча; зак., каго-што.

1. Хадой, яздой прыбіць да зямлі або вытаптаць, знішчыць (пра расліны). Стаптаць траву. □ Перад вачамі стаялі .. хлопцы [Марыны], якіх бачыў год назад — памагалі маці палоць лён, той, які стапталі танкі. Шамякін. Пасеяў .. [Саша] жыта, ды жаць не прыйшлося: Фашысцкія танкі стапталі калоссе, З зямлёй яны жыта змяшалі, з крывёй... Зарыцкі.

2. Задушыць, забіць. Стаптаць коньмі. // перан. Прынізіць, зняславіць; знішчыць. Усё пекла я зведаў кахання, Усе мукі яго скаштаваў, А ўсю радасць і рай мілавання Недруг вырваў, спаганіў, стаптаў. Купала. [Старшыня:] — Глядзі, Андрэй, стопчуць цябе калі-небудзь людзі за твой паганы характар! Ваданосаў. Маладосць тваю светлапраменную Вораг-кат не стаптаў, не сагнуў. Астрэйка.

3. Доўга носячы, зрабіць непрыгодным; знасіць (пра абутак). Не адну пару ботаў стаптаў Кудзелька па дарогах Расіі, пакуль вярнуўся ў свой Рудзенск змагацца за Савецкую ўладу. Рамановіч. Шмат за сваё жыццё стаптаў я ботаў, вандруючы па берагах шматлікіх рэк і рачулак. Ігнаценка. // Скрывіць, збіць на бок. Стаптаць абцасы.

4. Разм. Прайсці вялікую дарогу, доўгі шлях. Хадзілі яны [калекі вайны] аж да Кіцежа-града, Стапталі дарогу ў святую Казань, Хадзілі яны к стараверам у Кержанец, Паказвалі ўсім свае хворыя косткі, Расказвалі ўсім пра свае вочы. Куляшоў.

5. Разм. Напхаць, шчыльна і беспарадкава пакласці чаго‑н. куды‑н. Стаптаць усё ў чамадан.

6. Абл. Топчучы, злажыць, зрабіць стог і пад. [Мірон] з Казікам .. тады тапталі разам стог і стапталі яго, высокі і грузны. Кудравец. [Маня:] — Хіба баба стопча такі стог, як мужык? Васілевіч.

•••

Няхай яго (яе, іх, цябе, вас) качкі стопчуць гл. качка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тапта́ць, тапчу́, то́пчаш, то́пча; тапчы́; тапта́ны; незак.

1. каго-што. Прымінаць нагамі, ходзячы па чым-н.

Т. траву.

2. каго. Наязджаючы канём, збіваць з ног, душыць, калечыць.

3. што. Ступаючы, пэцкаць нагамі (разм.).

Т. падлогу.

4. што. Збіваць, зношваць абутак.

Т. боты.

5. перан., што. Пагарджаючы, груба зневажаць, абражаць.

Т. чалавечую годнасць.

|| зак. патапта́ць, -тапчу́, -то́пчаш, -то́пча; -тапчы́; -тапта́ны (да 1—3 знач.) і стапта́ць, стапчу́, сто́пчаш, сто́пча; стапчы́; стапта́ны (да 4 знач.).

|| наз. тапта́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сто́птваць гл. стаптаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пасто́птваць, -аю, -аеш, -ае; зак., што.

Стаптаць усё, многае.

Дзеці пастоптвалі абутак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сто́птваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да стаптаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стопта́ть сов.

1. (обувь) стапта́ць, мног. пасто́птваць;

2. (вытоптать) стапта́ць, мног. пасто́птваць, вы́таптаць, мног. павыто́птваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

истопта́ть сов.

1. (примять ногами) стапта́ць, патапта́ць, вы́таптаць, затапта́ць;

2. (исследить, натоптать) разг. наслядзі́ць, натапта́ць;

3. (износить — обувь) стапта́ць, мног. пасто́птваць;

4. (исходить) стапта́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)