снара́д

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. снара́д снара́ды
Р. снара́да снара́даў
Д. снара́ду снара́дам
В. снара́д снара́ды
Т. снара́дам снара́дамі
М. снара́дзе снара́дах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

снара́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Від боепрыпасаў для стральбы з гармат.

У лесе разарваўся с.

2. Прыбор, інструмент, машына.

С. для свідравання.

3. Прыстасаванні для спартыўных практыкаванняў.

Гімнастычныя снарады.

|| прым. снара́дны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

снара́д м., воен., спорт. снаря́д

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

снара́д, ‑а, М ‑дзе. м.

1. Від боепрыпасаў для стральбы з гармат. Процітанкавы снарад. Артылерыйскі снарад. □ Недзе зусім блізка разарваўся снарад. Шамякін. Час ад часу за ракой грукалі цяжкія гарматы, і над галавой Ягорава з пранозлівым свістам праляталі снарады. Краўчанка.

2. Прылада, прыстасаванне для спартыўных практыкаванняў. Гімнастычныя снарады. □ Разам з іншымі навічкамі знаёміўся [Паўлік] са спартыўнымі снарадамі, вывучаў розныя прыёмы бою на рапірах. Шыловіч.

3. Інструмент, машына, апарат. Землясосны снарад. Буравы снарад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Снара́д ‘гарматны боепрыпас’ (ТСБМ), ‘ступка з таўкачом’ (Сцяшк. Сл.), знара́д ‘гарматны набой’ (Некр. і Байк.). Ст.-рус. снарядъ сустракаецца ў перадачы слоў гетмана Хадкевіча ў 1615 г.: велѣлъ ис снаряду палит, што можа сведчыць пра наяўнасць слова ў спецыфічным значэнні ‘гармата’ ў старабеларускі перыяд, у той час, як у рускіх помніках шырока ўжывалася нарядъ ‘артылерыя’ (Адзінцоў, Этимология–1981, 89–90). У сучаснай літаратурнай мове, хутчэй за ўсё, запазычана з рус. снаряд. Гл. Трубачоў, Дополн., 3, 697; ЕСУМ, 5, 333. Гл. нарад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

буйнакалі́берны, -ая, -ае.

Буйнога калібру.

Б. снарад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бранябо́йны, -ая, -ае.

Які прабівае браню.

Б. снарад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бу́м

‘спартыўны снарад’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. бу́м бу́мы
Р. бу́ма бу́маў
Д. бу́му бу́мам
В. бу́м бу́мы
Т. бу́мам бу́мамі
М. бу́ме бу́мах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зара́д

‘баявы снарад, патрон’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. зара́д зара́ды
Р. зара́да зара́даў
Д. зара́ду зара́дам
В. зара́д зара́ды
Т. зара́дам зара́дамі
М. зара́дзе зара́дах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пета́рда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -аў, ж.

1. Старадаўні разрыўны снарад у выглядзе металічнай пасудзіны, напоўненай порахам.

2. Сігнальны разрыўны снарад, што кладзецца на рэйкі, каб спыніць цягнік у выпадку небяспекі.

3. У піратэхніцы: снарад з парахавым зарадам, які выкарыстоўваецца для феерверку.

|| прым. пета́рдавы, -ая, -ае і пета́рдны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)