смуща́ться
1. саро́мецца; бянтэ́жыцца;
2. (волноваться) хвалява́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бянтэ́жыцца несов. (приходить в замешательство) теря́ться, смуща́ться, тушева́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
замина́ться
1. (смущаться) бянтэ́жыцца, сумнява́цца; (запинаться) запіна́цца; (останавливаться) спыня́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тушева́ться
1. (робеть, смущаться) тушава́цца; бянтэ́жыцца;
2. страд. тушава́цца; см. тушева́ть 1.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тушава́цца I несов.
1. (робеть, смущаться) тушева́ться;
2. страд. тушева́ться; см. тушава́ць I
тушава́цца II несов., страд. тушева́ться; см. тушава́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
саро́мецца несов.
1. стыди́ться, со́веститься;
ён ~меўся сваі́х слёз — он стыди́лся свои́х слёз;
2. (чувствовать замешательство) стесня́ться, смуща́ться, конфу́зиться, со́веститься;
с. незнаёмых — стесня́ться незнако́мых;
с. пець — стесня́ться петь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мяться
1. мя́цца; (комкаться) камячы́цца; (давиться) ці́скацца; (разминаться) це́рціся;
2. перен. (смущаться) бянтэ́жыцца, саро́мецца; (запинаться, сбиваться) му́ляцца; запіна́цца;
3. страд. мя́цца; камячы́цца; ці́скацца, душы́цца; це́рціся, таўчы́ся; мясі́цца; тапта́цца; см. мять.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хвалява́цца несов.
1. в разн. знач. волнова́ться;
~лю́ецца спе́лае жы́та — волну́ется спе́лая рожь;
х. пе́рад іспы́тамі — волнова́ться пе́ред экза́менами;
наро́д ~ва́ўся — наро́д волнова́лся;
2. трево́житься, волнова́ться; беспоко́иться; расстра́иваться;
3. смуща́ться;
◊ не ~лю́йцеся! — не волну́йтесь!; не беспоко́йтесь!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перемина́ться
1. (становиться измятым) мя́цца; камячы́цца; см. перемя́ться;
2. перен., уст. (мяться, смущаться) бянтэ́жыцца, саро́мецца; (колебаться) хіста́цца, вага́цца;
3. страд. мя́цца; камячы́цца; ці́скацца, душы́цца; пераціра́цца, ператаўка́цца; пераме́швацца, мясі́цца; тапта́цца, выто́птвацца; перабіра́цца; см. перемина́ть;
◊
перемина́ться с ноги́ на́ ногу пераступа́ць з нагі́ на нагу́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Знушча́цца ’здзекавацца’ (Жд. 2; Мат. Гом.; ЭШ), змушча́цца ’тс’ (Жд. 2). Рус. зах. бранск. знущаться ’тс’, паўд. змущаться ’тс’, вяцк., смал. змуща́ть ’схіляць, спакушаць, падбухторваць, нацкаваць’, укр. знуща́тися ’здзекавацца’. Булахоўскі (Питання, 65; Вибр., 2, 71) выводзіў укр. знуща́тися з *згнущатися. Трубачоў (Проспект, 83–84) рэканструюе прасл. дыял. sъn‑uščati (sę) і, параўноўваючы з польск. poduszczać ’падбухторваць’, выводзіць бяспрэфіксны дзеяслоў uščati < ustjati ад usta (гл. вусны) і дае для дзеяслова балт. паралелі: літ. дыял. áuščioti ’балбатаць, гаварыць’, лат. aūšât ’балбатаць’. Параўн. і Трубачоў, Слав. языкозн., V, 179. Мартынаў (Бел. укр. ізал., 48; Лекс. Палесся, 13–14) далучае да гэтых паралелей мін.-маладз. ушчуваць ’лаяць’, ушчувацца ’крыўдзіцца’, а таксама ст.-рус. наустити (параўн. і рус. наущать), рэканструюе ўсх.-балт. *san‑austjati і лічыць, што яно пранікла ў бел., укр. Трэба, аднак, улічыць, што наустити не ст.-рус., а ст.-слав. факт, прадстаўлены ў Зогр. і Мар. евангеллях, таму тут больш верогодна не пранікненне, а генетычная роднаснасць (як мяркуе Трубачоў). У бел., відаць, адбываецца ўзаемадзеянне знушчацца і змушчацца (параўн. рус. смущаться да смутить, гл. муціць), якое першасна мела значэнне ’выклікаць непакой’. Ці не трэба ўлічыць пры тлумачэнні польск. уст. znękać ’засмучаць, знясільваць’, в.-луж. znućić ’прымусіць’? Параўн. таксама бел. зні́шчыць, укр. знищити ’спыніць існаванне’ і ст.-рус. изнищити ’зрабіць жабраком’. Семантычны бок цікавай гіпотэзы Трубачова патрабуе ўдакладненняў, сярод якіх магчыма і ўздзеянне ўказаных слоў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)