службо́вы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. службо́вы службо́вая службо́вае службо́выя
Р. службо́вага службо́вай
службо́вае		 службо́вага службо́вых
Д. службо́ваму службо́вай службо́ваму службо́вым
В. службо́вы (неадуш.)
службо́вага (адуш.)		 службо́вую службо́вае службо́выя (неадуш.)
службо́вых (адуш.)
Т. службо́вым службо́вай
службо́ваю		 службо́вым службо́вымі
М. службо́вым службо́вай службо́вым службо́вых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

службо́вы, -ая, -ае.

1. гл. служба, служыць.

2. Другарадны, дапаможны.

Зробленыя падлікі маюць толькі службовае значэнне.

3. У граматыцы: словы, якія прызначаны для выражэння граматычных сувязей і адносін, не знамянальныя.

Службовыя часціны мовы.

4. Пра сабак: які адносіцца да парод, што дрэсіруюцца для патрэб спецыяльных службаў.

Службовае сабакаводства.

Выстаўка службовых сабак.

|| наз. службо́васць, -і, ж. (да 3 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

службо́вы

1. в разн. знач. служе́бный;

с. час — служе́бное вре́мя;

гэ́та гіпо́тэза ма́е то́лькі ~вае значэ́нне — э́та гипо́теза име́ет то́лько служе́бное значе́ние;

~выя сло́вы — грам. служе́бные слова́;

2. должностно́й;

~вая асо́ба — должностно́е лицо́;

~вае даручэ́нне — должностно́е поруче́ние;

3. уст. прису́тственный;

с. дзень — прису́тственный день

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

службо́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да службы (у 2 знач.), да выканання абавязкаў па службе. Службовыя справы. Службовае злачынства. □ Вайна застала .. [Гнядкова] ў службовай камандзіроўцы ў заходніх абласцях Беларусі. Шамякін. З’явілася заява — Службовы апарат Паперкі падшывае І ў папкі набівае. Корбан. // Прызначаны для выканання службы, для служачых. Службовы тэлефон. Службовы аўтобус. □ Месцаў там [у вагоне] не было, і, расчараваная, .. [Таня] вярнулася ў сваё службовае купэ. Даніленка. Рабочыя, ці, як іх яшчэ называюць, службовыя, пакоі ва Упраўленні дзяржаўнай бяспекі абстаўлены вельмі сціпла. Кавалёў. // Такі, які прыняты на службе. Службовыя адносіны. Службовы этыкет. □ Чырвонаармеец бачыць — чалавек цікавы, ад якога можна сёе-тое праведаць. Але ён не здае службовага тону, хоць гаворыць лагодней. Колас. // Які нясе якую‑н. службу, знаходзіцца на якой‑н. службе. Позвы і іншыя паведамленні, адрасаваныя прадпрыемству, установе ці арганізацыі, уручаюцца адпаведнай службовай асобе. Грамадзянскі працэсуальны кодэкс БССР. [Наўмыснік:] — Службовы чалавек быў калісьці: то па маёнтках за аратага быў, то раз у леснікі к пану ўбіўся. Чорны.

2. Другарадны, дапаможны. Традыцыйныя вобразы нядолі ці няволі прыцягваліся пісьменнікамі ў твор звычайна з чыста службовымі мэтамі. Ярош. // У граматыцы — які служыць для паказу адносін паміж знамянальнымі часцінамі мовы. Службовыя часціны мовы. Службовыя словы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

слу́жба, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. гл. служыць.

2. адз. Работа, заняткі і абавязкі служачага, а таксама месца такой работы і знаходжанне на ёй.

Ісці на службу.

3. адз. Выкананне воінскіх абавязкаў.

С. ў радах арміі.

4. чаго або якая. Якая-н. спецыяльная галіна вытворчасці, а таксама арганізацыя, якія займаюцца спецыяльным участкам работы.

Медыцынская с.

С. сувязі.

С. надвор’я.

5. У веруючых: правядзенне набажэнства.

У кафедральным саборы закончылася с.

◊

Не па службе, а па дружбе (разм.) — просьба зрабіць што-н. не па службовым абавязку, а па-сяброўску.

|| прым. службо́вы, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

С. абавязак.

Службовае памяшканне.

С. ўваход (для служачых).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аператы́ўна-службо́вы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. аператы́ўна-службо́вы аператы́ўна-службо́вая аператы́ўна-службо́вае аператы́ўна-службо́выя
Р. аператы́ўна-службо́вага аператы́ўна-службо́вай
аператы́ўна-службо́вае		 аператы́ўна-службо́вага аператы́ўна-службо́вых
Д. аператы́ўна-службо́ваму аператы́ўна-службо́вай аператы́ўна-службо́ваму аператы́ўна-службо́вым
В. аператы́ўна-службо́вы (неадуш.)
аператы́ўна-службо́вага (адуш.)		 аператы́ўна-службо́вую аператы́ўна-службо́вае аператы́ўна-службо́выя (неадуш.)
аператы́ўна-службо́вых (адуш.)
Т. аператы́ўна-службо́вым аператы́ўна-службо́вай
аператы́ўна-службо́ваю		 аператы́ўна-службо́вым аператы́ўна-службо́вымі
М. аператы́ўна-службо́вым аператы́ўна-службо́вай аператы́ўна-службо́вым аператы́ўна-службо́вых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адміністрацы́йна-службо́вы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. адміністрацы́йна-службо́вы адміністрацы́йна-службо́вая адміністрацы́йна-службо́вае адміністрацы́йна-службо́выя
Р. адміністрацы́йна-службо́вага адміністрацы́йна-службо́вай
адміністрацы́йна-службо́вае		 адміністрацы́йна-службо́вага адміністрацы́йна-службо́вых
Д. адміністрацы́йна-службо́ваму адміністрацы́йна-службо́вай адміністрацы́йна-службо́ваму адміністрацы́йна-службо́вым
В. адміністрацы́йна-службо́вы (неадуш.)
адміністрацы́йна-службо́вага (адуш.)		 адміністрацы́йна-службо́вую адміністрацы́йна-службо́вае адміністрацы́йна-службо́выя (неадуш.)
адміністрацы́йна-службо́вых (адуш.)
Т. адміністрацы́йна-службо́вым адміністрацы́йна-службо́вай
адміністрацы́йна-службо́ваю		 адміністрацы́йна-службо́вым адміністрацы́йна-службо́вымі
М. адміністрацы́йна-службо́вым адміністрацы́йна-службо́вай адміністрацы́йна-службо́вым адміністрацы́йна-службо́вых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

служы́ць, служу́, слу́жыш, слу́жыць; незак.

1. Выконваць службу (у 2, 3 і 5 знач.).

С. у арміі.

С. ютрань.

2. перан., каму-чаму. Рабіць што-н. для каго-, чаго-н., быць адданым каму-, чаму-н., накіроўваць сваю дзейнасць на карысць чаго-н. (высок.).

С. народу.

С. мастацтву.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Выконваць сваё прызначэнне, быць прыгодным для чаго-н.

Канапа служыць пасцеллю.

Здароўе яшчэ служыць.

4. Выконваць абавязкі слугі.

С. у панскім маёнтку.

5. Пра сабак: стаяць на задніх лапах.

Служы!

|| зак. паслужы́ць, -служу́, -слу́жыш, -слу́жыць.

|| наз. слу́жба, -ы, мн. -ы, -аў, ж. (да 1, 2 і 5 знач.) і служэ́нне, -я, н. (да 2 знач.; высок.).

|| прым. службо́вы, -ая, -ае (да 1 знач. паводле 2 і 3 знач. наз. служба).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

служи́вый уст.

1. прил. (служебный) службо́вы;

2. сущ. службо́вы, -вага м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прису́тственный уст. службо́вы; ура́давы;

прису́тственный день службо́вы дзень;

◊

прису́тственное ме́сто уст. (дзяржа́ўная) устано́ва;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)