сло́дыч
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
сло́дыч |
| Р. |
сло́дычы |
| Д. |
сло́дычы |
| В. |
сло́дыч |
| Т. |
сло́дыччу |
| М. |
сло́дычы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сло́дыч, -ы, ж. (разм.).
1. Салодкі смак.
Такая с., есці немагчыма.
2. перан. Прыемнае адчуванне; асалода.
Сэрца ведае с. мар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сло́дыч ж., прям., перен., разг. сла́дость;
така́я с., е́сці немагчы́ма — така́я сла́дость, есть невозмо́жно;
с. адпачы́нку — сла́дость о́тдыха
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сло́дыч, ‑ы, ж.
Разм.
1. Уласцівасць салодкага (у 1 знач.); салодкі смак. Слодыч цукерак. Слодыч вінаграду. Такая слодыч, есці немагчыма.
2. перан. Прыемнае адчуванне; асалода, задавальненне. Я палюбіў цябе, край украінскі, За слодыч музыкі бандур тваіх. Журба. Сэрца ведае тамленне, Сэрца знае слодыч мар. Колас. Апошні месяц Міця адчувае сябе роўным з сябрамі і ўдосталь п’е слодыч гэтага цудоўнага пачуцця. Навуменка. [Баляслаў] піў слодыч цішыні бацькаўскага гнязда. Чорны. Я знаю, што служба марская — не слодыч, А мора — не толькі адна прыгажосць. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сло́дыч ‘уласцівасць салодкага; салодкі смак’ (ТСБМ, Нас.), ‘задавальненне, асалода’ (Сержп.). Запазычанне з польск. słodycz ‘тс’, аб чым сведчыць наяўнасць ‑ło‑, гл. Карскі 2-3, 39; Цвяткоў, Запіскі, 2, 1, 60. Параўн. саладосць, салодкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
банду́ра, ‑ы, ж.
Украінскі шматструнны шчыпковы музычны інструмент з шырокім грыфам. Я палюбіў цябе, край украінскі, За слодыч музыкі бандур тваіх. Журба.
[Ад грэч. pandúra.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Разм. Памянш.-ласк. да сліна. На губах [Хлора] сабралася слінка. Гартны. Мы мядку ўяўляем пах, Слодыч — лепш разынкаў, І міжволі на губах Выступае слінка. Калачынскі.
•••
Глытаць слінку гл. глытаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сла́дость
1. (сладкий вкус) саладо́сць, -ці ж., сало́дкасць, -ці ж.;
2. перен. асало́да, -ды ж., сло́дыч, -чы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
со́лад, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Брадзільны прадукт, падрыхтаваны з прарошчанага, высушанага і змолатага зерня збажыны, які выкарыстоўваецца для вырабу спірту, піва, квасу і пад. Жытні солад. Ячменны солад.
2. перан. Прыемнае адчуванне, слодыч. Праз солад дрымоты Толя пачуў, як Максім засмяяўся. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Пахатны́, похотны́ ’ахвочы да жартаў з жанчынамі’, по́хоць ’хаценне, сквапнасць’, похо́чваць ’мець ахвоту, хацець’ (ТС). Укр. похоті́ти ’пажадаць’, рус. по́хоть ’пажадлівасць’, ст.-рус. похотъ ’савакупленне’, ’воля’, ’жаданне’, ’прыхамаць’, ’страсць’, ’юр’, польск. старое pochoć, pochodź, pochuć ’пажадлівасць’, чэш. старое pochotný ’смачны, прыемны’, pochoutka ’слодыч’, ’дэлікатэсы’, славен. pohȏta, серб.-харв. по̏хота, макед. похотен, похотлив ’пажадлівы’, балг. по́хот ’жадлівасць’. Прасл. po‑xotь, po‑xotьnъ(jь) < xotěti > хаце́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)