скі́ба

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. скі́ба скі́бы
Р. скі́бы скі́б
Д. скі́бе скі́бам
В. скі́бу скі́бы
Т. скі́бай
скі́баю		 скі́бамі
М. скі́бе скі́бах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

скі́ба, -ы, мн. -ы, скіб, ж.

1. Луста (звычайна хлеба).

Дзве скібы хлеба.

2. Пласт узаранай зямлі.

|| памянш. скі́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

|| памянш.-ласк. скі́бачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скі́ба ж.

1. ломо́ть м.;

с. чо́рнага хле́ба — ломо́ть чёрного хле́ба;

2. (земли) пласт м.;

~бы ўзара́най зямлі́ — пласты́ вспа́ханной земли́;

◊ адрэ́заная с. — отре́занный ломо́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скі́ба, ‑ы, ж.

1. Луста (звычайна хлеба). Дзядзька падносіць ім [братам Стыфанцовым] тлустае сала, Рэжа таўшчэзнымі скібамі хлеб. Прыходзька. Што было ў каго, паклалі На траву-мурог: Скібу сыру, жменю солі, Чорны хлеб, пірог. Танк.

2. Пласт узаранай зямлі. Плуг пайшоў роўна, адвальваючы скібы цёплай, бурай зямлі. Пестрак. Перайшлі хлопцы цераз граду з чорнымі, як сажа, скібамі свежаўзаранай зямлі. С. Александровіч. // Наогул пласт чаго‑н. Скіба дзёрну. □ Адмыслова малаток адбойны У забоі крышыць скібы вугалю. Звонак.

•••

Адрэзаная скіба (луста) — пра чалавека, які канчаткова парваў сувязь з сям’ёй, з калектывам, жыве асобна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Скі́ба, скі́бка ‘луста хлеба’ (ТСБМ, Нас., Шымк. Собр., Ласт., Касп., Байк. і Некр., Варл., Бяльк., Гарэц., Сцяшк., Шн. 3, Мал., Янк. 3., ТС, Сл. ПЗБ, Бір. дыс., ЛА, 4), ‘пласт, вал зямлі, які адкідаецца плугам пры ворыве’ (ТСБМ, Шат., Бес., Сл. ПЗБ), скі́бка ‘трэска’, ‘невялікі кавалак’ (Сл. Брэс.), ст.-бел. скиба ‘луста’ (Альтбаўэр). Праз польск. skiba ‘луста хлеба , ‘пласт зямлі’ (Кюнэ, Poln., 96; Брукнер, 493) з ст.-в.-ням. scîba ‘луста’; Карскі (Белорусы, 157) у якасці зыходнай формы ўказваў н.-ням. Skeebe (Scheibe), што да ісл. skífa ‘луста’, аднак апошняе, як і дапушчэнне аб спрадвечнаславянскім паходжанні (набліжаецца да скубаць.; гл. Ільінскі, РФВ, 78, 203), абвяргаецца Фасмерам (3, 639). Ст.-бел. скиба ‘луста; скіба’ запазычана з ст.-польск. skiba ў пачатку XVI ст. (Булыка, Лекс. запазыч., 102). Гл. таксама Коген, Запіскі, 2, 236–237, дзе аўтар схіляецца да прапановы Ільінскага аб роднасці з скубаць (гл.) і ўзводзіць да ням. schiebe, с.-в.-ням. scîba і названую форму да і.-е. *skeib‑/*skeub‑, суадносную з і.-е. *skep‑/*skop‑, прадстаўленай у аскепак, шчапаць, скапец 2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

скі́біна ж., разг., см. скі́ба

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адрэ́заны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад адрэзаць.

•••

Адрэзаная скіба (луста), адрэзаны кавалак гл. скіба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ла́дны, -ая, -ае (разм.).

1. Досыць вялікі, значны, немалы.

Ладная скіба.

2. Зграбны, прыгожы, спраўны.

Л. хлопец.

3. Добры, зусім здавальняючы.

Ладная хата.

|| наз. ла́днасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скі́біна, ‑ы, ж.

Разм. Тое, што і скіба. Скібіна хлеба. □ З сяўнёю сявец пахаджае, На скібіны валіцца зерне. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лу́ста, ‑ы, ДМ ‑сце, ж.

Адрэзаны вялікі плоскі кавалак (хлеба, сала і г. д.). Маці памагала маслам лусту хлеба і падала сыну. Пальчэўскі. Гаспадыня злазіла ў кубел, адрэзала лусту сала і кавалак каўбасы, выцягнула агурок і ўсё гэта падала Раі. Новікаў.

•••

Адрэзаная луста — тое, што і адрэзаная скіба (гл. скіба).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)