ску́рчвацца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ску́рчваюся ску́рчваемся
2-я ас. ску́рчваешся ску́рчваецеся
3-я ас. ску́рчваецца ску́рчваюцца
Прошлы час
м. ску́рчваўся ску́рчваліся
ж. ску́рчвалася
н. ску́рчвалася
Загадны лад
2-я ас. ску́рчвайся ску́рчвайцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час ску́рчваючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ску́рчвацца несов.

1. (от судороги, боли) ко́рчиться, корёжиться; сжима́ться;

2. (от жары) корёжиться, съёживаться;

3. (от холода, страха и т.п.) съёживаться, сжима́ться, свёртываться;

4. страд. сгиба́ться, подгиба́ться, поджима́ться, подбира́ться; см. ску́рчваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ску́рчвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да скурчыцца.

2. Зал. да скурчваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ску́рчыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; зак.

1. Сціснуцца ўсім целам, скруціцца.

С. ад холаду.

2. Падагнуцца, сагнуцца.

Пальцы на нагах скурчыліся.

3. Зрабіцца няроўным; скрывіцца, выгнуцца.

Лісце ад марозу скурчылася.

|| незак. ску́рчвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

съёживаться

1. (корчиться) ску́рчвацца, згіна́цца;

2. (корчиться, сжиматься) ску́рчвацца, згіна́цца; сціска́цца;

3. (морщиться) мо́ршчыцца, змо́ршчвацца; см. съёжиться;

4. страд. ску́рчвацца, згіна́цца; сціска́цца; мо́ршчыцца, змо́ршчвацца; см. съёживать;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скрю́чиваться

1. згіна́цца ў крук, ску́рчвацца;

2. страд. згіна́цца ў крук; скруко́ўвацца, счэ́плівацца; см. скрю́чивать;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Мікуліць ’быць нясмелым, баяцца; баючыся, не ведаць, як паступіць’ (мін., КЭС), укр. микуля́ти ’глядзець, адводзячы вочы, адчуваючы сябе няёмка’, валын. мику́лити ’хітрыць’, ’віляць’, паўд. мику́литися ’мяць’, ’хітрыць’, рус. пск. мику́лить ’пры паляванні прапускаць, не заўважаць, зяваць’, серб.-харв. mikuliti se ’корчыцца, скурчвацца, сціскацца, зморшчвацца’. Генетычна роднасныя з в.-луж. mikać ’маргаць’, mikotać ’варушыць; міргаць’, зах.-мар. mikati se ’спрытна, жвава рухацца’, паўд.-мар. ’мільгаць’, ’вагацца’, серб.-харв. ми̏гољити ’круціцца, ёрзаць’, ’павольна цягнуцца’, изми́гољити се ’вырвацца, выслізнуць’. Усх.-слав. лексемы паходзяць з асновы mik‑(/mig‑), пашыранай дэмінутыўным суфіксам ‑ul‑/‑ol‑. Да міг (гл.). Паводле ЕСУМ (3, 460), ад Микола.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

свора́чиваться

1. (скатываться трубкой) скру́чвацца;

2. (заворачиваться с краёв) зго́ртвацца;

3. (укладываться, согнувшись) ску́рчвацца, скру́чвацца;

4. (о жидкостях) згуса́ць; (сседаться) ссяда́цца; (о молоке) абрызга́ць, скіса́цца; (при кипячении) адкіпа́ць;

5. перен. (суживаться, ограничиваться в деятельности) зго́ртвацца; (сокращаться) скарача́цца;

6. воен. (перестраиваться в колонну) перастро́йвацца, перашыхто́ўвацца (у кало́ну);

7. (портиться от верчения) разг. скру́чвацца;

8. страд. зваро́чвацца; скру́чвацца; зго́ртвацца; скарача́цца; перастро́йвацца; збо́чвацца; збіва́цца; см. свора́чивать​ 1, 2, 4—10.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

свёртываться

1. (скатываться трубкой) скру́чвацца;

2. (заворачиваться с краёв) зго́ртвацца;

лепестки́ свёртываются пялёсткі зго́ртваюцца;

3. (укладываться, согнувшись) ску́рчвацца, скру́чвацца;

4. (о жидкостях) згуса́ць; (сседаться) ссяда́цца; (о молоке) абрызга́ць, скіса́ць, скіса́цца; (при кипячении) адкіпа́ць;

кровь свёртывается кроў згуса́е;

5. воен. (перестраиваться в колонну) перастро́йвацца, перашыхто́ўвацца (у кало́ну);

6. перен. (суживаться, ограничиваться в деятельности) зго́ртвацца; (сокращаться) скарача́цца, скаро́чвацца;

7. (портиться от верчения) разг. скру́чвацца; см. сверну́ться​ 1—6, 8;

8. страд. скру́чвацца; зго́ртвацца; скарача́цца; перастро́йвацца; зваро́чвацца; збо́чвацца; выві́хвацца; збіва́цца; см. свёртывать​ 1, 3—9.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)