скаці́цца, скачу́ся, ско́цішся, ско́ціцца; зак.
1. Коцячыся па паверхні, спусціцца, з’ехаць, упасці.
Мячык скаціўся з гары.
2. перан. Адысці, адступіць (звычайна ад чаго-н. перадавога, прагрэсіўнага).
С. ў балота бюракратызму.
|| незак. ско́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. ско́чванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скаці́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
скачу́ся |
ско́цімся |
| 2-я ас. |
ско́цішся |
ско́ціцеся |
| 3-я ас. |
ско́ціцца |
ско́цяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
скаці́ўся |
скаці́ліся |
| ж. |
скаці́лася |
| н. |
скаці́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
скаці́ся |
скаці́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
скаці́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
скаці́цца сов.
1. прям., перен. скати́ться;
бервяно́ ~ці́лася з гары́ — бревно́ скати́лось с горы́;
с. кулём — скати́ться ку́барем;
2. (в трубку) ската́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скаці́цца, скачуся, скоцішся, скоціцца; зак.
1. Спусціцца ўніз, коцячыся па пахільнай паверхні. Бервяно скацілася з гары. □ І ў гэты момант скацілася з страхі нешта круглае. Лынькоў. Свечка скацілася на лаву і пагасла. Броўка. // З’ехаць, упасці ўніз (пра чалавека, жывёл). Удзень звычайна на станцыях такіх пасажыраў зганяла з дахаў чыгуначная міліцыя, але ўночы ехалася спакойна, адно трэба было сцерагчыся, каб не зачапіла чым ды не скаціцца з даху. Чыгрынаў. / у перан. ужыв. Смяротны цяжар раптам спаціўся з кухаравых плеч. Гарэцкі. // Спусціцца к гарызонту (пра сонца і пад.). Сонца за цёмныя сосны Скацілася недзе. Спіць. Бураўкін. / у паэт. ужыв. Дзе ты, зорка мая прамяністая? За якія ты хмары скацілася. Русак. // Сцячы ўніз, перамясціцца (пра слёзы, кроплі поту, ваду і пад.). Дзве буйныя слязіны скаціліся з .. павек [Марыны]. Кавалёў. Пройдзе дождж, скоціцца вада — І зноў дошка сухая. Ермаловіч. Раса скацілася з куста. І пугі ляск, як стрэл з пагана. І вольны конь наўскапыта Пабег ад чэпкага аркана. Сербантовіч.
2. Хутка спусціцца, збегчы ўніз. Некалькі фашыстаў скаціліся з бронетранспарцёра ў канаву і спрабавалі адстрэльвацца. Шчарбатаў. Яшка нарэшце вылузаўся з-пад свайго суседа, клубком скаціўся з нараў і кінуўся да дзвярэй. Машара. Як толькі на падворку залескаталі драбіны, хлопцы мігам скаціліся з печы і рынуліся ў дзверы. С. Александровіч.
3. перан. Адысці, адступіць (звычайна ад чаго‑н. перадавога, прагрэсіўнага). Скаціцца ў балота апартунізму.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скати́ться сов., прям., перен. скаці́цца, мног. паско́чвацца;
скати́ться ку́барем скаці́цца кулём.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́раніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; зак., што.
Даць магчымасць скаціцца, упасці (пра слязу).
Колькі слёз выраніла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паско́чвацца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -аецца; -аемся, -аецеся, -аюцца; зак.
Скаціцца — пра ўсё, многае ці ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ско́чвацца несов., возвр., страд. ска́тываться; см. скаці́цца, ско́чваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ско́чванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. скочваць — скаціць і скочвацца — скаціцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)