скарача́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. скарача́ю скарача́ем
2-я ас. скарача́еш скарача́еце
3-я ас. скарача́е скарача́юць
Прошлы час
м. скарача́ў скарача́лі
ж. скарача́ла
н. скарача́ла
Загадны лад
2-я ас. скарача́й скарача́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час скарача́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

скарача́ць несов.

1. в разн. знач. сокраща́ть;

2. (суживая, ограничивать) свёртывать;

1, 2 см. скараці́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скарача́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да скараціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скараці́ць, -рачу́, -ро́ціш, -ро́ціць; -ро́чаны; зак.

1. што. Зрабіць кароткім або больш кароткім.

С. артыкул.

С. тэрмін адпачынку.

2. што. Зменшыць колькасна або па велічыні, у аб’ёме.

С. пасевы жыта.

С. расходы.

3. каго (што). Звольніць з работы, службы ў выніку скарачэння штату супрацоўнікаў (разм.).

○

Скараціць дроб — у матэматыцы: падзяліць лічнік і назоўнік на агульны дзельнік.

|| незак. скарача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. скарачэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

экано́міць, -млю, -міш, -міць; незак.

1. што. Эканомна расходаваць.

Э. грошы.

2. на чым і без дап. Максімальна скарачаць выдаткі.

Э. на будматэрыялах.

Усё дарагое, даводзіцца э.

|| зак. зэкано́міць, -млю, -міш, -міць; -млены (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сокраща́ть несов., в разн. знач. скарача́ць; см. сократи́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ужима́ть несов.

1. уціска́ць;

2. перен., прост. скарача́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ценява́ць, цянюю, цянюеш, цянюе; незак.

Абл. Ісці напрасткі, нацянькі; скарачаць шлях. — Мінута — батальён на нагах. Бясшумна цянююць на Прыпяць. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Карата́ць ’скарачаць, праводзіць час’, укр. коротати ’тс’, рус. коротать ’тс’, балг. кратам се ’канчаць. Няма ўпэўненасці ў праславянскім характары слова (балгарская паралель семантычна адменная ад усходнеславянскіх). Найбольш верагодная версія: да *kortъ ’кароткі’ (Трубачоў, Эт. сл., 11. 97–98).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сжима́ть несов.

1. в разн. знач. сціска́ць;

2. перен. (сокращать) сціска́ць, скарача́ць; см. сжать​I;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)