се́рна зоол. са́рна, -ны ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
се́рна-ва́пнавы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
се́рна-ва́пнавы |
се́рна-ва́пнавая |
се́рна-ва́пнавае |
се́рна-ва́пнавыя |
| Р. |
се́рна-ва́пнавага |
се́рна-ва́пнавай
се́рна-ва́пнавае |
се́рна-ва́пнавага |
се́рна-ва́пнавых |
| Д. |
се́рна-ва́пнаваму |
се́рна-ва́пнавай |
се́рна-ва́пнаваму |
се́рна-ва́пнавым |
| В. |
се́рна-ва́пнавы (неадуш.)
се́рна-ва́пнавага (адуш.) |
се́рна-ва́пнавую |
се́рна-ва́пнавае |
се́рна-ва́пнавыя (неадуш.)
се́рна-ва́пнавых (адуш.) |
| Т. |
се́рна-ва́пнавым |
се́рна-ва́пнавай
се́рна-ва́пнаваю |
се́рна-ва́пнавым |
се́рна-ва́пнавымі |
| М. |
се́рна-ва́пнавым |
се́рна-ва́пнавай |
се́рна-ва́пнавым |
се́рна-ва́пнавых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
серна...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «серны», напрыклад: сернакіслы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цэлесці́н, ‑у, м.
Бясколерны ці шэра-блакітны мінерал з класа сульфатаў; серна-кіслы стронцый.
[Ад лац. caelesits — нябесны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сэ́рна ’дзікая каза’ (Стан.), ст.-бел. серна ’тс’ (Альтбаўэр, Скарына). Укр. се́рна, рус. се́рна, стараж.-рус. сьрна, польск. sarna, чэш., славац. srna, в.-луж. sorna, н.-луж. sarnja, славен. sŕna, серб.-харв. ср́на, балг. сърна́, макед. срна, ст.-слав. сръна. Прасл. *sьrna роднаснае лат. sirna ’казуля’, ст.-прус. sirvis ’алень’, лац. cervus ’тс’. Звязваецца з лац. ’рог’, і далей з карова, гл. (Фасмер, 3, 609; Глухак, 577; ЕСУМ, 5, 220). Гл. таксама сарна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нікс ’серна-кіслы цынк’ (Нас.). Запазычана праз польск. niks ’цынкавая-мазь’ з ням. Nichts, назвы, утворанай ад грэч.-лац. onychitis шляхам жартаўлівага збліжэння з nicht (s) ’нічога’ (Варш. сл., 391; Махэк₂, 399).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сайга́, сайга́к ’буйная млекакормячая жывёліна атрада парнакапытных стэпавай зоны, від антылопы’ (ТСБМ). Праз рус. сайга́, сайга́к ’від антылопы’ з цюрк. моў; параўн. чагат. saiɣak ’серна’. Гл. Радлаў, 4, 222; Локач, 141; Міклашыч, Türk. El. Nachtr., 2, 150; Фасмер, 3, 545.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
За́мша, замш ’від апрацаванай скуры’. Рус., укр. за́мша, польск. zamsz ’тс’, чэш. zámiš ’тс’, славац. zamša ’слой скуры пад верхнім слоем’. Ст.-рус. замша ’замша’ (1635 г.). Ст.-бел. замешъ, замшъ (з 1552 г.); замшовый (1540 г.) < с.-в.-ням. saemisch leder ’замшавая скура’, дзе saemisch < франц. chamois ’серна’ (?) праз польск. Фасмер, 2, 77; Шанскі, 2, З, 48. Там прыводзяцца іншыя версіі, якія прызнаюцца няўдалымі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Са́рна ’горная каза з невялікімі рагамі’ (ТСБМ, Гар., Др.-Падб., Банк і Некр., Янк. БП, Бес.). Рус. зах. сарна́ ’тс’, укр. са́рна (побач з серна) ’тс’. Запазычанне з польск. sarna ’тс’ (гл. Фасмер, 3, 563) > праслав. *sьrna (Брукнер, 482). Апошняе роднаснае лат. sirna ’сарна, казуля’, ст.-прус. sirvis ’алень’, лац. cervus ’алень’, cornu ’рог’, авесц. srvā ’рог, ногаць’, гоц. haúrn ’рог’. Падрабязна гл. Фасмер, 3, 609.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)