сві́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак.
1. гл. свістаць.
2. каму. Моцна з размаху спляжыць (разм.).
С. кіем па плячах.
3. каго-што. Украсці (разм.).
С. грошы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сві́снуць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
сві́сну |
сві́снем |
| 2-я ас. |
сві́снеш |
сві́снеце |
| 3-я ас. |
сві́сне |
сві́снуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
сві́снуў |
сві́снулі |
| ж. |
сві́снула |
| н. |
сві́снула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
сві́сні |
сві́сніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
сві́снуўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сві́снуць сов. и однокр.
1. в разн. знач. сви́стнуть;
~нуў параво́з — сви́стнул парово́з;
над галаво́й ~нуў аско́лак — над голово́й сви́стнул оско́лок;
у мяне́ ~нулі гадзі́ннік — прост. у меня́ сви́стнули часы́;
с. па ву́ху — прост. сви́стнуть по́ уху;
2. (политься) хлестну́ть;
з ра́ны ~нула кроў — из ра́ны хлестну́ла кровь;
◊ калі́ рак ~не — когда́ рак сви́стнет;
~ні! — ду́дки!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сві́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Аднакр. да свістаць.
2. каго, каму. Разм. Моцна, з размаху сцебануць, стукнуць. Аж самой балюча станавілася, і дзіця прыціскалася да плота, баючыся, каб каторы [паліцыянт] не пад’ехаў ды не свіснуў па галаве і яе [Ліпачку]. Сабаленка. Іван падняў даўбешку ды як свіснуў чорту ў лоб. Якімовіч.
3. каго-што. Разм. Украсці. Свіснулі гадзіннік. □ [Кудравец:] Табе добрае плацце справім. Грошы знойдуцца. Бачыш? (Паказвае Ніне ашчадную кніжку). Я не хачу тут (паказвае на тумбачку) трымаць, а то яшчэ свіснуць. Кучар.
•••
Калі рак свісне гл. рак 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свіста́ць, свішчу́, сві́шчаш, сві́шча; свішчы́; незак.
1. Утвараць свіст.
С. у свісток.
С. у пальцы.
Свішча паравоз.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ліцца з сілаю (пра вадкасць).
З крана свішча вада.
3. перан. Не працаваць, гультаяваць (разм.).
Цэлы месяц свістала, а грады травой зараслі.
◊
Вецер свішча ў кішэнях (разм., жарт.) — няма грошай.
Свістаць у кулак (разм., жарт.) — растраціўшыся, сядзець без грошай.
|| аднакр. сві́снуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пасвіста́ць, -вішчу́, -ві́шчаш, -ві́шча; -вішчы́; зак.
Свістаць некаторы час, свіснуць некалькі разоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цю́мкнуць
‘свіснуць (пра кулю і інш.)’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
цю́мкне |
цю́мкнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
цю́мкнуў |
цю́мкнулі |
| ж. |
цю́мкнула |
| н. |
цю́мкнула |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
цю́мкнуўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прасвіста́ць, -ішчу́, -ішчаш, -і́шча; -ішчы́; зак.
1. Абазвацца свістам, свіснуць.
2. што. Выканаць свістам (якую-н. мелодыю).
П. матыў знаёмай песні.
3. Праляцець са свістам.
Прасвістала куля.
4. Правесці які-н. час свішчучы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
засвіста́ць, ‑свішчу, ‑свішчаш, ‑свішча; зак.
Пачаць свістаць. // Свіснуць, прасвістаць. Уважліва праслухаўшы дзядзьку, Толік раптам спыніўся і аж засвістаў. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свісь, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца паводле знач. дзеясл. свістаць, свіснуць. Чэсік злазіць з каменя і — свісь, свісь пугай — займае кароў з сенакосу. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)