саро́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
Верхняя або сподняя кашуля.
|| прым. саро́чачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
саро́чка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
саро́чка |
саро́чкі |
| Р. |
саро́чкі |
саро́чак |
| Д. |
саро́чцы |
саро́чкам |
| В. |
саро́чку |
саро́чкі |
| Т. |
саро́чкай
саро́чкаю |
саро́чкамі |
| М. |
саро́чцы |
саро́чках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
саро́чка ж. соро́чка; руба́ха;
жано́чая с. — же́нская соро́чка;
палатня́ная с. — холщо́вая соро́чка (руба́ха);
◊ нарадзі́цца ў ~чцы — роди́ться в соро́чке
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
саро́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Мужчынская (верхняя і сподняя) або жаночая (сподняя) кашуля. Табе вышыла сарочку Цветам васільковым І сагнала паясочак з нітак каляровых. А. Александровіч. Адзін, пасівелы, быў у скамечанай шапцы, а другі, высокі юнак, — у саламяным, пажоўклым ад заношанасці капелюшы і ў нацельнай сарочцы. Пестрак. Раманіха стук аб дно драўлянага вядра конаўкай, пасля за вядро і на двор, у адной сарочцы, як спала. Ермаловіч.
•••
Сардэчная сарочка — знешняя абалонка сэрца.
Каб цябе (яго, яе, вас, іх) сарочка не чапала; няхай цябе (яго, яе, вас, іх) сарочка не чапае — праклён, пажаданне самага найгоршага. — Няхай яго сарочка не чапае, — скляў пана дзед. Якімовіч.
Нарадзіцца ў сарочцы гл. нарадзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Саро́чка ’мужчынская (верхняя і сподняя) або жаночая (сподняя) кашуля’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Бяльк., Маш., Чач., Сл. ПЗБ, ТС, Сцяшк.), саро́чачка ’тс’ (Мат. Гом.). Укр. соро́чка ’кашуля’, рус. соро́чка, дыял. сорочи́ца ’сялянская кашуля’, ст.-рус. сорочька, ст.-слав. срачица ’сарочка’, царк.-слав. срака, сракы, Род. скл. ‑ъве, славен. sráčica, srájca, srájčka. Прасл. *sorčica < *sorka (гл. Сной₁, 599). Мяркуецца роднасць з літ. šar̃kas ’адзежа, суконны сурдут рыбакоў’, švar̃kas ’пінжак, халат’, лат. svā́rks ’сурдут, пінжак’. Зычны ‑v‑ тлумачыцца тут уплывам літ. švarùs ’чысты, ахайны’, гл. Траўтман, 299; Мюленбах-Эндзелін, 3, 1144. З прычыны наяўнасці ‑š‑ у балцкіх словах Фасмер (3, 727 і наст.) адхіляе думку аб запазычанні з германскіх, параўн. ст.-ісл. serkr ’кашуля, сурдут, штаны’, англ.-сакс. sierce (*sarkjôn‑) ’тс’, як меркавалі аб гэтым Сабалеўскі і інш. (Фасмер, там жа). Адвяргаюцца версіі Мюленбаха–Эндзеліна (3, 1144) і Фрэнкеля (IF, 52, 298) з розніцы ў значэннях узвядзенне слав. *sorčica да сяр.-лац. sarica, sērica ’шоўк’, алб. sharkë ’род плашча з белай воўны’; гл. аб гэтым Фасмер, 3, 724. Аб параўнанні з алб. sharkë ’род плашча з белай воўны з чырвонымі крапінкамі’ і з авесц. surī ’скура’, хец. kari̯ia ’пакрываць’ гл. Сной, там жа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ку́ртка-саро́чка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ку́ртка-саро́чка |
ку́рткі-саро́чкі |
| Р. |
ку́рткі-саро́чкі |
ку́ртак-саро́чак |
| Д. |
ку́ртцы-саро́чцы |
ку́рткам-саро́чкам |
| В. |
ку́ртку-саро́чку |
ку́рткі-саро́чкі |
| Т. |
ку́рткай-саро́чкай
ку́рткаю-саро́чкаю |
ку́рткамі-саро́чкамі |
| М. |
ку́ртцы-саро́чцы |
ку́ртках-саро́чках |
Крыніцы:
krapivabr2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ку́ртка-саро́чка ж. ку́ртка-соро́чка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
беласне́жны, -ая, -ае.
Вельмі белы.
Беласнежная сарочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кашу́ля, -і, мн. -і, -шу́ль, ж.
Сарочка, рубашка.
|| прым. кашу́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зефі́р³, -у, м.
Тонкая баваўняная тканіна.
|| прым. зефі́равы, -ая, -ае.
Зефіравая сарочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)