сапхну́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
сапхну́ |
сапхнё́м |
| 2-я ас. |
сапхне́ш |
сапхняце́ |
| 3-я ас. |
сапхне́ |
сапхну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
сапхну́ў |
сапхну́лі |
| ж. |
сапхну́ла |
| н. |
сапхну́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
сапхні́ |
сапхні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
сапхну́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сапхну́ць, -пхну́, -пхне́ш, -пхне́; -пхнём, -пхняце́, -пхну́ць; -пхні́; -пхну́ты; зак.
1. каго-што. Пхаючы, ссунуць, скінуць адкуль-н.
С. лодку з берага.
2. перан., каго (што). Прымусіць вызваліць пасаду (разм.).
С. дырэктара.
3. перан., каго-што. Перакласці на каго-н. свае абавязкі, справы і пад., зваліць на каго-н. адказнасць за свой учынак.
С. сваю работу на другога.
С. віну на іншых.
4. перан., каго-што. Пазбавіцца ад каго-, чаго-н. (часцей непрыемнага; разм.).
С. няспраўныя дэталі.
|| незак. спіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сапхну́ць сов., разг.
1. столкну́ть, спихну́ть;
с. ло́дку з бе́рага — столкну́ть ло́дку с бе́рега;
2. см. сапха́ць;
3. перен. свали́ть;
с. рабо́ту на друго́га — свали́ть рабо́ту на друго́го
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сапхну́ць, ‑пхну, ‑пхнеш, ‑пхне; ‑пхнём, ‑пхняце; зак.
1. каго-што. Пхаючы, ссунуць, скінуць адкуль‑н., куды‑н. Кожны стараўся сапхнуць другога з прызбы пад акном. Чорны. [Баба Варка:] — Не скінь мне лямпу са стала. Локцем сапхнеш... Пташнікаў. Кінуўшы ў лодку тонкі, выслізганы рукамі шост,.. [Толя] палажыў туды і мяшок, падкасаў да калень штаны, адвязаў чайку ад вярбы і сапхнуў яе на ваду. Брыль.
2. перан.; каго. Разм. Прымусіць вызваліць пасаду. [Русаковіч:] Выходзіць, што я сам пхнуў Сухадольскага, каб самому сесці на яго месца. Крапіва. [Якім:] — Якім жа макарам ты [Сцяпан] думаеш сапхнуць мяне з пасады? Пянкрат.
3. перан.; каго-што. Перакласці на каго‑н. (свае абавязкі, справы і пад.). Сапхнуць работу на другога. // Зваліць на каго‑н. адказнасць за сваю правіннасць, учынак. Сапхнуць віну за недагляд на зменшчыка.
4. перан.; каго-што. Разм. Пазбавіцца ад каго‑, чаго‑н. (часцей непрыемнага). [Алесь] рыхтаваў коней на буславіцкі «бяссенны» кірмаш. Даводзілася шмат выбракоўваць, бо аконамы намагаліся сапхнуць розную здыхляціну. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спіхну́ць сов., см. сапхну́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паспіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і паспі́хваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
Сапхнуць усё, многае ці ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сапхну́ты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад сапхнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спіхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.
Тое, што і сапхнуць.
|| незак. спі́хваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. спі́хванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спіха́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. спіхаць 1 — сапхнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)