сапхну́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. сапхну́ сапхнё́м
2-я ас. сапхне́ш сапхняце́
3-я ас. сапхне́ сапхну́ць
Прошлы час
м. сапхну́ў сапхну́лі
ж. сапхну́ла
н. сапхну́ла
Загадны лад
2-я ас. сапхні́ сапхні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час сапхну́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сапхну́ць, -пхну́, -пхне́ш, -пхне́; -пхнём, -пхняце́, -пхну́ць; -пхні́; -пхну́ты; зак.

1. каго-што. Пхаючы, ссунуць, скінуць адкуль-н.

С. лодку з берага.

2. перан., каго (што). Прымусіць вызваліць пасаду (разм.).

С. дырэктара.

3. перан., каго-што. Перакласці на каго-н. свае абавязкі, справы і пад., зваліць на каго-н. адказнасць за свой учынак.

С. сваю работу на другога.

С. віну на іншых.

4. перан., каго-што. Пазбавіцца ад каго-, чаго-н. (часцей непрыемнага; разм.).

С. няспраўныя дэталі.

|| незак. спіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сапхну́ць сов., разг.

1. столкну́ть, спихну́ть;

с. ло́дку з бе́рага — столкну́ть ло́дку с бе́рега;

2. см. сапха́ць;

3. перен. свали́ть;

с. рабо́ту на друго́га — свали́ть рабо́ту на друго́го

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сапхну́ць, ‑пхну, ‑пхнеш, ‑пхне; ‑пхнём, ‑пхняце; зак.

1. каго-што. Пхаючы, ссунуць, скінуць адкуль‑н., куды‑н. Кожны стараўся сапхнуць другога з прызбы пад акном. Чорны. [Баба Варка:] — Не скінь мне лямпу са стала. Локцем сапхнеш... Пташнікаў. Кінуўшы ў лодку тонкі, выслізганы рукамі шост,.. [Толя] палажыў туды і мяшок, падкасаў да калень штаны, адвязаў чайку ад вярбы і сапхнуў яе на ваду. Брыль.

2. перан.; каго. Разм. Прымусіць вызваліць пасаду. [Русаковіч:] Выходзіць, што я сам пхнуў Сухадольскага, каб самому сесці на яго месца. Крапіва. [Якім:] — Якім жа макарам ты [Сцяпан] думаеш сапхнуць мяне з пасады? Пянкрат.

3. перан.; каго-што. Перакласці на каго‑н. (свае абавязкі, справы і пад.). Сапхнуць работу на другога. // Зваліць на каго‑н. адказнасць за сваю правіннасць, учынак. Сапхнуць віну за недагляд на зменшчыка.

4. перан.; каго-што. Разм. Пазбавіцца ад каго‑, чаго‑н. (часцей непрыемнага). [Алесь] рыхтаваў коней на буславіцкі «бяссенны» кірмаш. Даводзілася шмат выбракоўваць, бо аконамы намагаліся сапхнуць розную здыхляціну. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сапхну́ць

1. herúnterstoßen* vt, herábstoßen* vt;

сапхну́ць з ме́сца vom Platz rücken;

2. перан. разм. (прымусіць вызваліць пасаду) j-n von séiner Funktión entbínden*;

сапхну́ць віну́ на каго-н. разм. j-m die Schuld in die Schúhe schíeben*;

сапхну́ць адка́знасць за каго-н. разм. die Verántwortung auf j-n ábwälzen [übertrágen*, ábschieben*]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

спіха́ць¹ гл. сапхнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спіхну́ць сов., см. сапхну́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паспіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і паспі́хваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.

Сапхнуць усё, многае ці ўсіх, многіх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сапхну́ты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад сапхнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спіхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.

Тое, што і сапхнуць.

|| незак. спі́хваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. спі́хванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)