рэа́льна
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| рэа́льна |
рэа́льней |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рэа́льна-жыццёвы
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
рэа́льна-жыццёвы |
рэа́льна-жыццёвая |
рэа́льна-жыццёвае |
рэа́льна-жыццёвыя |
| Р. |
рэа́льна-жыццёвага |
рэа́льна-жыццёвай
рэа́льна-жыццёвае |
рэа́льна-жыццёвага |
рэа́льна-жыццёвых |
| Д. |
рэа́льна-жыццёваму |
рэа́льна-жыццёвай |
рэа́льна-жыццёваму |
рэа́льна-жыццёвым |
| В. |
рэа́льна-жыццёвы (неадуш.)
рэа́льна-жыццёвага (адуш.) |
рэа́льна-жыццёвую |
рэа́льна-жыццёвае |
рэа́льна-жыццёвыя (неадуш.)
рэа́льна-жыццёвых (адуш.) |
| Т. |
рэа́льна-жыццёвым |
рэа́льна-жыццёвай
рэа́льна-жыццёваю |
рэа́льна-жыццёвым |
рэа́льна-жыццёвымі |
| М. |
рэа́льна-жыццёвым |
рэа́льна-жыццёвай |
рэа́льна-жыццёвым |
рэа́льна-жыццёвых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
реа́льно нареч. рэа́льна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
канкрэ́тны, -ая, -ае.
Які рэальна існуе, дакладны, прадметна акрэслены ў адрозненне ад абстрактнага, адцягненага.
К. прадмет.
Разважаць канкрэтна (прысл.).
|| наз. канкрэ́тнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гістары́чны, -ая, -ае.
1. гл. гісторыя.
2. Які рэальна існаваў, не выдуманы.
Г. факт.
3. Які адносіцца да часу, ад якога захаваліся пісьмовыя помнікі (напр., рукапісы); проціл. дагістарычны.
Гістарычная эпоха.
4. Выключна важны, які ўвайшоў у гісторыю.
Гістарычныя рашэнні.
|| наз. гістары́чнасць, -і, ж. (да 1 і 4 знач.).
Г. мастацкага твора.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
канкрэ́тны, ‑ая, ‑ае.
Які рэальна існуе, дакладны, прадметна акрэслены; проціл. абстрактны, адцягнены. Канкрэтная прапанова. Канкрэтныя ўмовы. □ Ніколі не думала Ірына, што сказаныя ёю цяпер гэтыя словы праз нейкі час ператварацца ў вельмі канкрэтную для яе справу, стануць як бы праграмай. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забяспе́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1. каго-што. Даць дастатковыя матэрыяльныя сродкі для жыцця.
З. сваю сям’ю прадуктамі.
2. каго-што, чым. Даць чаго-н. у неабходнай колькасці.
З. горад электраэнергіяй.
3. што. Зрабіць цалкам магчымым, сапраўдным, рэальна выканальным.
З. мір ва ўсім свеце.
З. выкананне плана.
|| незак. забяспе́чваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. забяспе́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак. забяспе́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. забеспячэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ланцэ́т ’невялікі хірургічны нож, востры з двух бакоў’ (ТСБМ). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 88), прыйшло з рускай мовы. Аднак рэальна магло быць запазычана праз польскую мову. Першакрыніцай з’яўляецца франц. lancette ’тс’ < lance ’піка, дзіда’ < лац. lancea ’тс’ (Фасмер, 2, 458; Слаўскі, 4, 44).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кудзе́нь ’дзень’ (Сцяшк. Сл.). Ці не да *kъ‑dьnь? Параўн. такія выразы, як рус. к вечеру, польск. k wieczoru, н.-луж. ku dnju (ESSJ SG, 1, 102). Магчыма, форма кудзень рэальна не існуе. Параўн. адзіны прыклад: «Такийа ўжо куднʼи зрабʼилʼисʼа малыйа» (Сцяшк. Сл., 223).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)