ры́цар

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ры́цар ры́цары
Р. ры́цара ры́цараў
Д. ры́цару ры́царам
В. ры́цара ры́цараў
Т. ры́царам ры́царамі
М. ры́цару ры́царах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ры́царства, -а, н.

1. зб. У феадальнай Еўропе: прывілеяванае ваенна-землеўладальніцкае саслоўе, рыцары (у 1 знач.).

2. Самаадданасць, высакародства (кніжн.).

Праявіць р.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

па́нцыр, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Металічнае адзенне для засцярогі тулава ад удараў халоднай зброі (уст.).

Рыцары ў панцырах.

2. Цвёрдае покрыва некаторых жывёлін.

Чарапашы п.

|| прым. па́нцырны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ры́царства, ‑а, н.

1. Гіст. Ваенна-землеўладальніцкае саслоўе ў Заходняй Еўропе ў сярэднія вякі. // зб. Рыцары.

2. Званне рыцара.

3. перан. Самаадданасць, велікадушнасць, высакародства. [Хлопцы] жартавалі пры .. [Сабіне], спаборнічалі ў дасціпнасці і рыцарства смяяліся. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ры́цар, ‑а, м.

1. Гіст. У Заходняй Еўропе ў сярэднія вякі — феадал, які належаў да ваенна-землеўладальніцкага саслоўя. // Конны воін, цяжка ўзброены.

2. перан. Самаадданы, велікадушны і высакародны чалавек, абаронца каго‑н. Аднак ува мне загаварыў рыцар. Я падналёг на напіраўшых і прапусціў зялёны капялюшык да прылаўка. Нядзведскі. Верны рыцар выратоўвае жыццё дамы свайго сэрца. Шыцік. Мы ўсе былі закаханыя ў Ганю. І ўсе адносіліся да яе, як рыцары. Не прыставалі, не надакучалі сваімі прызнаннямі. Чарнышэвіч.

3. чаго. Чалавек, які поўнасцю аддае сябе якой‑н. справе, ідэі. Рыцар парадку. Рыцар навукі.

[Ад ням. Ritter — коннік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасвяці́ць I сов.

1. посвети́ть;

п. ліхта́рыкам — посвети́ть фона́риком;

2. посвети́ть, посия́ть

пасвяці́ць II сов.

1. освяти́ть;

п. ваду́ — освяти́ть во́ду;

2. посвяти́ть; (в духовный сан — ещё) рукоположи́ть;

п. у ры́цары — посвяти́ть в ры́цари;

п. у архімандры́ты — посвяти́ть (рукоположи́ть) в архимандри́ты

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пахілі́цца, ‑хілюся, ‑хілішся, ‑хіліцца; зак.

1. Нахіліцца, нагнуцца. Над вадою адзінютка Нахілілася вярбіна. Колас. Націнне бульбы завяла, нахілілася ў барозны, якія глыбокімі шрамамі выглядаюць на гладкім.. полі... Чарот. // Нагнуць верхнюю частку тулава (пра чалавека). Віднелася збоку глыбокая варонка. А каля варонкі пахіліўся салдат. Грамовіч. Хаім Крокес абярнуўся назад і пахіліўся да Вінцуся Шавеля. Гартны.

2. Пакасіцца, нахіліцца ўбок. Слуп.. амаль напалову згніў і пахіліўся набок. М. Ткачоў. Агароджа двара нахілілася, і там-сям бялелі ў ёй свежыя дошкі. Ракітны. Старасвецкі драўляны домік з амшэлай гонтавай страхою, дажываючы век, абапёрся на чатыры драўляныя калоны, якія з усім домікам пахіліліся ўперад. Пестрак.

3. перан. Адчуць прыхільнасць, пацягнуцца да каго‑, чаго‑н. Мы ўсе былі закаханыя ў Таню. І ўсе адносіліся да яе, як рыцары. Не прыставалі, не надакучалі сваімі прызнаннямі. Па маўклівай згодзе мы чакалі, да каго з нас пахіліцца яна сама. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

посвяти́ть сов.

1. (кого, что во что) падзялі́цца (з кім, з чым, чым-небудзь); адкры́ць (каму, чаму, што); азнаёміць (каго, што, з чым); паінфармава́ць (каго, што, аб чым); расказа́ць (каму, чаму, пра што); уве́сці (каго, што, у што);

посвяти́ть в свои́ пла́ны падзялі́цца сваі́мі пла́намі, адкры́ць свае́ пла́ны, азнаёміць са сваі́мі пла́намі, паінфармава́ць аб сваі́х пла́нах, расказа́ць аб сваі́х пла́нах;

посвяти́ть в свои́ интере́сы расказа́ць пра свае́ інтарэ́сы, уве́сці ў свае́ інтарэ́сы;

2. (кого, что, кому, чему) прысвяці́ць;

посвяти́ть себя́ му́зыке прысвяці́ць сябе́ му́зыцы;

3. (возвести в звание) пасвяці́ць;

посвяти́ть в ры́цари пасвяці́ць у ры́цары;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)