ры́жы, -ая, -ае.
1. Чырвона-жоўтага колеру.
Рыжая ліса.
Рыжыя вусы.
2. 3 валасамі такога колеру, рыжавалосы.
|| наз. ры́жасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
руда́ўка ж., разг. боло́тная ры́жая вода́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цяў, выкл.
Ужываецца гукапераймальна для абазначэння брэху сабачаняці. Рыжая сучачка Цяў ды цяў... Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ры́жы
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ры́жы |
ры́жая |
ры́жае |
ры́жыя |
| Р. |
ры́жага |
ры́жай
ры́жае |
ры́жага |
ры́жых |
| Д. |
ры́жаму |
ры́жай |
ры́жаму |
ры́жым |
| В. |
ры́жы (неадуш.)
ры́жага (адуш.) |
ры́жую |
ры́жае |
ры́жыя (неадуш.)
ры́жых (адуш.) |
| Т. |
ры́жым |
ры́жай
ры́жаю |
ры́жым |
ры́жымі |
| М. |
ры́жым |
ры́жай |
ры́жым |
ры́жых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
па́сак, -ска, мн. -скі, -скаў, м.
1. Вузкі доўгі кавалак чаго-н. (тканіны, скуры і пад.); рэмень, шнурок, матуз і пад.
Кроіць скуру на паскі.
Падперазацца паскам.
2. Шырокая рыска, палоска на чым-н.
Рыжая карова з белымі паскамі на спіне.
3. Частка збруі — рэмень, працягнуты ад адной аглоблі да другой цераз падсядзёлак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
патла́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. пагард. З патламі, кудлаты, калматы. Патлаты хлопец. □ З-пад коўдры выткнулася патлатая, у завітках рыжая галава. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руда́ўка ’балотная рыжая вада’ (ТСБМ). Ад руды (гл.) як сіняўка ’сіняк; грыб паганка’, кісляўка ’яблыня з кіслымі пладамі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ры́жы, ‑ая, ‑ае.
1. Чырвона-жоўты (пра колер валасоў, шэрсць). Загарэў старшыня, яшчэ больш вылінялі ад спёкі рыжыя бровы. Бялевіч. Не страшны быў гэты вартавы, хоць і з вялікімі рыжымі вусамі. Кулакоўскі. // З валасамі, шэрсцю такога колеру. «Залатая сястра», — сказаў неяк Яраш. Урачы прынялі гэта як жарт: Маша была рыжая, і не проста рыжая, а ўся агніста-чырвоная. Шамякін. // Чырванавата-жоўты, светла-карычневы (пра колер розных прадметаў, а таксама раслін і жывёл). Сапраўды, з-за небасхілу паказвалася сонца — вялікае, рыжае. Карпаў. Ліст пажоўклы, рыжы Прабіваюць кроплі. Ляпёшкін. У рукі .. [Валі] далі лазовы кош з рыжым пеўнем. Якімовіч. // Які выліняў ад сонца, дажджу, стаў бурым. Рыжая хустка. Рыжая ватоўка.
2. у знач. наз. ры́жы, ‑ага, м.; ры́жая, ‑ай, ж. Пра чалавека, звера з валасамі, шэрсцю чырвона-жоўтага колеру. [Ігнат:] — У той жа момант, забыўшыся і пра шкуру, смальнуў я з другога ствала. І вось тут, братка ты мой, рыжы як падхопіцца ды як сігане цераз поле. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
драпе́жнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць драпежнага. Рыжая, як агонь, барада і такія ж валасы, маленькія хітрыя вочкі сведчылі аб жорсткасці і драпежнасці .. [Віркавай] натуры. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
светлава́ты, ‑ая, ‑ае.
Злёгку, крыху светлы. З першага погляду.. бараду [пісара Дулебы] можна было б назваць рыжаю, але яна была не рыжая, а так сабе светлаватая. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)