Рыжа́ ’іржа’ (Сцяшк. Сл., Сцяц., Жд. 3), ’рудая вада на балоце’ (зэльв., ЛА 2). Ад іржа́ (гл.) у выніку метатэзы, параўн. славац. rzavka ’іржавая вада на балоце’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ры́жа-агні́сты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ры́жа-агні́сты |
ры́жа-агні́стая |
ры́жа-агні́стае |
ры́жа-агні́стыя |
| Р. |
ры́жа-агні́стага |
ры́жа-агні́стай
ры́жа-агні́стае |
ры́жа-агні́стага |
ры́жа-агні́стых |
| Д. |
ры́жа-агні́стаму |
ры́жа-агні́стай |
ры́жа-агні́стаму |
ры́жа-агні́стым |
| В. |
ры́жа-агні́сты (неадуш.)
ры́жа-агні́стага (адуш.) |
ры́жа-агні́стую |
ры́жа-агні́стае |
ры́жа-агні́стыя (неадуш.)
ры́жа-агні́стых (адуш.) |
| Т. |
ры́жа-агні́стым |
ры́жа-агні́стай
ры́жа-агні́стаю |
ры́жа-агні́стым |
ры́жа-агні́стымі |
| М. |
ры́жа-агні́стым |
ры́жа-агні́стай |
ры́жа-агні́стым |
ры́жа-агні́стых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
рыжа...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «рыжы», напрыклад: рыжабароды, рыжавусы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
руды́, -а́я, -о́е.
Рыжа-карычневы.
Рудая вавёрка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паджа́ры, -ая, -ае.
1. Рыжа-буры ці бура-чорны (пра масць жывёл).
2. Сухарлявы, тонкі (разм.).
П. лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́стрыгчы, -рыгу, -рыжаш, -рыжа; -рыг, -гла; -рыжы; -рыжаны; зак., што.
Стрыжкай выдаліць.
В. пасму валасоў.
|| незак. выстрыга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паджа́ры, ‑ая, ‑ае.
1. Рыжа-буры або бура-чорны (пра масць жывёл). З хвіліны на хвіліну чакаю, што вось-вось пакажацца чорная ці паджарая шапка [грыба]. Сачанка.
2. Разм. Сухарлявы, тонкі. Паджары лось. □ Праз акно [барон] убачыў паджарага нямецкага афіцэра. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
руды́, ‑ая, ‑ое.
Рыжа-карычневы. І ўсё ў гэтым чалавеку было рудым — і яркая каўбойка і калматая чупрына, і густыя калючыя бровы. Лынькоў. Хлопцы ўбачылі, як вялікая рудая вавёрка ледзь справілася ўскочыць на тоўстую елку. Ваданосаў. Па берагах канала ляжалі высокія бясформенныя груды рудой балотнай зямлі. Краўчанка.
•••
Загінуў як рудая мыш гл. загінуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паджа́ры ’рыжа-буры або бура-чорны (пра масць жывёл)’ (ТСБМ, Некр., Янк. 3., Інстр. II), паджа́ры, паджа́рысты ’сухарлявы, тонкі’ (Сл. ПЗБ), поджа́ры, поджа́рысты ’пра валасы’ (поджа́рые ко́сы — выгарэлі на сонцы) (ТС). Рус. поджа́рый ’сухарлявы, хударлявы’, ст.-польск. maść podżara ’назва конскай масці’. Трубачоў (Происх., 26–27) бачыць у слове першапачатковае абазначэнне масці гончага сабакі з падпалінамі. Гл. таксама Фасмер, 3, 297. Да жар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)