руно́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
руно́ |
| Р. |
руна́ |
| Д. |
руну́ |
| В. |
руно́ |
| Т. |
руно́м |
| М. |
руне́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
руно́, -а́, н. (спец.).
Шэрсць авечкі.
Тонкае р.
Залатое р. (перан.: пра багацце; кніжн. [паводле старажытнага міфа пра герояў, якія ажыццявілі падарожжа ў Калхіду ў пошуках залатога руна чароўнага барана]).
|| прым. ру́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
руно́, -на́ ср. руно́;
◊ залато́е р. — золото́е руно́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
руно́I руно́, -на́ ср.;
то́нкое руно́ то́нкае руно́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
руно́II ср., обл., спец. (стая, косяк рыбы) кася́к, -ка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
руно́, ‑а, н.
Шэрсць авечкі. Тонкае руно.
•••
Залатое руно — у грэчаскай міфалогіі: залатая шкура барана.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руно́ 1 ’шэрсць авечкі’ (ТСБМ), ’воўна з адной авечкі’ (Бяльк., Сл. ПЗБ, Сл. Брэс., ТС), ’воўна з ягнят і маладых авечак’ (малар., Сл. Брэс.), ’неразабраная воўна з авечкі’, ’пух у качкі’ (ТС), ру́на ’шэрсць’ (Касп.), ’воўна з адной авечкі’, ’скрутак воўны’ (Сл. ПЗБ, Нас.), ст.-бел. руно ’адзінка колькасці воўны’ (Ст.-бел. лексікон). Укр. ру́но, рус. руно́, польск. runo, чэш. rouno, славац. rúno, славен. rúno, серб.-харв. ру́но, балг. ру́но, макед. руно, ст.-слав. руно. Прасл. *runo [< *rou̯‑no] ’воўна на целе авечкі; скура авечкі з воўнай’ — вытворнае з суфіксам ‑no ад таго ж кораня, што і рваць < прасл. *rъvati з карнявым вакалізмам, як у літ. ráuti ’рваць, вырываць, скубці’, лат. raût ’вырываць, дзерці’. Прасл. *runo першасна — ’тое, што вырвана, выскубана’ > ’воўна, выскубаная з авечкі’, бо калісьці воўну бралі, выскубаючы яе з авечкі. Параўн. лац. vellus ’авечая воўна’ ад vellō ’рву, вырываю, скубу’ (Борысь, 527–528; Міклашыч, 284; ESJSt, 13, 783; Глухак, 534).
Руно́ 2 ’густая рунь’ (ТС), ру́на (ру́но) ’пушыстая зелень на засеяным полі’ (Нас.), укр. ру́но ’усходы’, рус. руно́ ’пучок хмелю з карэннаму. Гл. рунь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ру́ністы, ‑ая, ‑ае.
Які мае густое руно, густую шэрсць. Руністая парода авечак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ру́нный обл., спец. ру́нны; см. руно́II.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аргана́ўты, ‑аў; адз. арганаўт, ‑а, м.
У старажытнагрэчаскай міфалогіі героі, якія плавалі ў Калхіду па залатое руно.
[Грэч. Argonáutai ад Argō — назва карабля і náutes — мараплавец.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)