рубе́ц
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
рубе́ц |
рубцы́ |
| Р. |
рубца́ |
рубцо́ў |
| Д. |
рубцу́ |
рубца́м |
| В. |
рубе́ц |
рубцы́ |
| Т. |
рубцо́м |
рубца́мі |
| М. |
рубцы́ |
рубца́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
рубе́ц², -бца́, мн. -бцы́, -бцо́ў, м.
1. Частка страўніка жвачных жывёл, куды паступае праглынутая ежа.
2. Ежа, прыгатаваная з гэтай часткі страўніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рубе́ц¹, -бца́, мн. -бцы́, -бцо́ў, м.
1. Глыбокі след на целе пасля зажыўшай раны.
2. Паглыблены след, засечка на чым-н.
3. Патоўшчанае шво на тканіне, скуры.
|| памянш. ру́бчык, -а, мн. -і, -аў, м.
|| прым-.
рубцо́вы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рубе́ц I, -бца́ м., в разн. знач. рубе́ц;
ад ран на це́ле засталі́ся рубцы́ — от ран на те́ле оста́лись рубцы́;
у швы і рубцы́ во́праткі панабіва́ўся пыл — в швы и рубцы́ оде́жды наби́лась пыль
рубе́ц II, -бца́ м., анат., кул. рубе́ц
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рубе́цII
1. анат. рубе́ц, род. рубца́ м.;
2. кул. рубе́ц, род. рубца́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рубе́цI
1. (шов) рубе́ц, род. рубца́ м.;
2. (от раны) рубе́ц, род. рубца́ м., шрам, род. шра́ма м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рубе́ц 1, ‑бца, м.
1. Падоўжнае паглыбленне, зробленае чым‑н. на гладкай паверхні. Хлопцы скінулі ўраз Рукзакі і сарочкі, І ўпіліся ў сосны Стальныя разцы. На ствалах засталіся Рубцы ад падсочкі. Свірка.
2. След на целе пасля зажыўшай раны або ад пабояў. Галіна заўважыла ў .. [Колі] на грудзях чырвоны рубец — след асколка. Шамякін. [Бенька] падышоў і сеў на ўслончык. Пад расшпіленым каўняром кашулі відзён быў шырокі пакручасты рубец. Скрыган.
3. Шво, якое атрымліваецца пры сшыванні двух кавалкаў тканіны, скуры і пад. І насыпка, і навалачка лопнулі паўз рубец. Місько. [Пасведчанне] трэба было зашыць у складку ці нейкі рубец адзежыны. Васілевіч.
4. Разм. Тое, што і руб. Пракоп адышоў ад лямпы, сеў на лаве, абапёрся аб рубец лавы абедзвюма рукамі. Баранавых.
•••
Да рубца — зусім, поўнасцю (падрацца).
Сухога рубца няма на кім гл. няма.
рубе́ц 2, ‑бца, м.
Самы вялікі аддзел (частка) страўніка жвачных жывёл. // Ежа, прыгатаваная з гэтай часткі страўніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рубе́ц 1 ’падоўжанае паглыбленне, зробленае кім-небудзь на гладкай паверхні’, ’след на целе пасля загоенай раны або ад пабояў’, ’шво пры сшыванні двух кавалкаў тканіны, скуры і пад.’, ’руб’ (ТСБМ), ’выступ, край’ (ТС), рубцава́ты ’з рубцамі’, рубцава́цца ’гаіцца, утвараючы рубцы (пра раны, язвы і пад.)’ (ТСБМ). Укр. рубе́ць, рус. рубе́ц ’рубец’, серб.-харв. ру̑б ’рубец (на адзенні)’, славен. rob ’тс’, польск. rąbek ’рубчык’. Стараж.-рус. рубьць ’рубец’. Гл. руб.
Рубе́ц 2 ’самы вялікі аддзел страўніка жвачных жывёл; ежа, прыгатаваная з гэтай часткі страўніка’ (ТСБМ). Да папярэдняга слова, у аснове значэння — знешняе падабенства.
Рубе́ц 3 ’спінка ложка’ (вілейск., Нар. сл.). Да руб (гл.), значэнне ’кант; цвёрды край прадмета’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рубі́ць¹, рублю́, ру́біш, ру́біць; ру́блены; незак., што.
Падшываць край чаго-н., рабіць рубец¹ (у 3 знач.).
Р. хустку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рубцава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цу́ецца; незак.
Пра рану: зажываць, утвараючы рубец¹ (у 1 знач.).
|| зак. зарубцава́цца, -цу́ецца.
|| наз. рубцава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)