расці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні́; -нуты; зак.
1. каго-што. Націснуўшы, раздушыць, расплюшчыць.
Р. ягады.
2. што. Разняць, развесці, расшчаміць (сціснутае).
Р. зубы.
|| незак. расціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. расціска́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расці́снуць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
расці́сну |
расці́снем |
| 2-я ас. |
расці́снеш |
расці́снеце |
| 3-я ас. |
расці́сне |
расці́снуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
расці́снуў |
расці́снулі |
| ж. |
расці́снула |
| н. |
расці́снула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
расці́сні |
расці́сніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
расці́снуўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
расці́снуць сов.
1. раздави́ть;
2. разжа́ть;
р. кула́к — разжа́ть кула́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расці́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.
1. Націснуўшы ці сціснуўшы, зламаць, змяць, расплюшчыць, раздушыць. Расціснуць ягаду. □ Я расціснуў цыгарэту ў попельніцы і дастаў з палічкі над сталом пачак махоркі, купленай на выпадак. М. Стральцоў. «Хаця б іх [памідоры] не расціснуць, — з’яўляецца думка, і я ўсхопліваюся, каб паставіць мех пры сцяне. С. Александровіч. [Кастусь:] — Пане старшы, я вінаваты перад вамі. Дужаўся з Аляшкевічам і расціснуў ваш гадзіннік. С. Александровіч. // Прыціснуўшы чым‑н. цяжкім, пакалечыць, забіць. [Кюблер] спыніўся перад .. [дзяўчынкай] і падумаў, што калі з размаху адчыніць дзверы, то гэтую малую можна расціснуць на блін, бо дзверы даставалі да самай сцяны. Шамякін. / у безас. ужыв. — Адкрытыя дзверы былі, а Пецечка ручкаю за канцік узяўся. Вагон — то-орг. А яму — расціснула ручаньку... Савіцкі.
2. Перастаўшы сціскаць, раскрыць (пальцы, зубы, губы і пад.); разняць, расшчаміць. Расціснуць кулак. □ Апусціўшы вочы, .. [чалавек] з цяжкасцю расціснуў пальцы і кінуў доўбню ў агонь. Караткевіч.
3. Разм. груб. Выпіць (спіртныя напіткі). [Шыковіч:] — Доктар Яраш! У машыне ў мяне ёсць бутэлька каньяку... Давай расціснем. Шамякін. — Ну, выпілі мы. Зяць прыехаў. Дык чаму ж з радасці бутэльку не расціснуць? Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парасціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.
Расціснуць усё, многае (гл. расціснуць у 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расти́снуть сов. (разжать) расці́снуць, разня́ць, растулі́ць;
расти́снуть зу́бы расці́снуць (разня́ць, растулі́ць) зу́бы;
расти́снуть тиски́ расці́снуць (разня́ць, растулі́ць) ціскі́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раскамячы́ць, -мячу́, -ме́чыш, -ме́чыць; -ме́чаны; зак., што.
Разняць, расшчаміць, расціснуць.
Р. кулак.
|| незак. раскаме́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
парасціска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Расціснуць усё, многае (гл. расціснуць у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расціска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да расціснуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расці́снуты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад расціснуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)