раста́ць, -та́ну, -та́неш, -та́не; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перайсці ў вадкі стан пад уздзеяннем цяпла.
Снег растаў.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адтаяць, перастаць быць падмёрзлым.
Дарога растала.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Паступова знікнуць; разысціся, рассеяцца.
Гукі песні расталі ў бязмежнай далечыні.
Туман растаў.
4. перан. Прыйсці ў замілаванне; расчуліцца, памякчэць.
Р. ад пахвалы.
|| незак. растава́ць, -таю́, -тае́ш, -тае́; -таём, -таяце́, -таю́ць; -тава́й.
|| наз. растава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раста́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
раста́ну |
раста́нем |
| 2-я ас. |
раста́неш |
раста́неце |
| 3-я ас. |
раста́не |
раста́нуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
раста́ў |
раста́лі |
| ж. |
раста́ла |
| н. |
раста́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
раста́нь |
раста́ньце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
раста́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
раста́ць сов.
1. прям., перен. раста́яць; (о снеге — ещё) иста́ять, ста́ять;
гу́кі ~та́лі ў паве́тры — зву́ки раста́яли в во́здухе;
гро́шы ~та́лі — де́ньги раста́яли;
2. раствори́ться, распусти́ться; разойти́сь;
цу́кар ~та́ў у вадзе́ — са́хар раствори́лся (разошёлся) в воде́;
3. растопи́ться;
ма́сла ~та́ла — ма́сло растопи́лось;
◊ як раста́ў — как в во́ду ка́нул
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раста́ць, ‑тану, ‑танеш, ‑тане; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перайсці ў вадкі стан пад дзеяннем цяпла. Першы снег растаў, расквасіўшы і без таго дрэнныя дарогі. Краўчанка. // Разм. Растварыцца ў вадкасці. // Разм. Перастаць быць падмёрзлым, адтаяць. Мароз адваліўся з ночы. Расталі шыбіны.. Грахоўскі. Так, Шыбасаў, мабыць, правільна кажа: трэба цяпер вывозіць [сосны], пакуль не расталі дарогі. Савіцкі.
2. перан. Паступова знікнуць, стаць нябачным, нячутным, непрыкметным. — Хто гэта? — спытаў я, калі чалавек растаў у цемры. Сачанка. Потым аднекуль здалёку палілася ціхая дзявочая песня, растала ў пахуча-тугім паветры. Нікановіч. // Знікнуць, прайсці, кончыцца. Мара была пустая, яна растала ў адзін момант. Чорны. І, нарэшце, у Якава Гузіка растала ўсякая вера, знікла ахвота, апаў настрой. Гартны. // Разысціся, рассеяцца. Туман растаў, угары завіднелася шэрае, з сінімі прагалінамі, неба. Мележ.
3. перан. Прыйсці ў замілаванне; памякчэць, расчуліцца. Растаць ад пахвалы. □ [Сымон Пятровіч:] — Вам стаж патрэбен і моднае імя «будаўнік Нафтаграда». Гучыць! Пачуе камісія і растане. Грахоўскі. Напісаць тое, што адчувала ў сваім сэрцы, .. [Кацярына] не адважвалася. А што падумае Аляксей? Пасмяецца: вось, скажа, правінцыялка, убачыла і — растала. Ус.
•••
Як у вадзе растаць — знікнуць бясследна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Раста́ць ’перайсці ў вадкі стан пад уздзеяннем цяпла’, ’знікнуць, рассеяцца’ (ТСБМ, Сцяц.), роста́ць ’распусціцца; адтаяць’ (ТС). Гл. таяць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дота́ять сов. раста́ць зусі́м, раста́ць дарэ́шты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падта́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́е; зак.
Растаць крыху, знізу ці з краёў.
Снег падтаў.
|| незак. падтава́ць, -тае́.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прата́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́е; зак.
Растаць або стаць талым.
Снег пратаў да зямлі.
|| незак. пратава́ць, -тае́.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ста́ять сов. раста́ць; сысці́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нарастава́ць, ‑стае; безас. зак.
Растаць у вялікай колькасці. Нараставала многа снегу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)