рассе́яць, -се́ю, -се́еш, -се́е; -се́й; -се́яны; зак.
1. што. Пасеяць.
Р. ячмень.
2. каго-што. Прымусіць разысціся; разагнаць.
Р. ворага па лесе.
3. Аслабіць, зрабіць менш моцным у выніку распаўсюджання ў розныя бакі.
Р. святло.
4. перан., што. Прымусіць знікнуць, прайсці (пра якое-н. непрыемнае пачуццё).
|| незак. рассе́йваць, -аю, -аеш, -ае і рассява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.).
|| наз. рассе́ў, -се́ву, м. (да 1 знач.), рассе́йванне, -я, н., рассява́нне, -я, н. (да 1 знач.) і рассе́янне, -я, н. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассе́яць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
рассе́ю |
рассе́ем |
| 2-я ас. |
рассе́еш |
рассе́еце |
| 3-я ас. |
рассе́е |
рассе́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
рассе́яў |
рассе́ялі |
| ж. |
рассе́яла |
| н. |
рассе́яла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
рассе́й |
рассе́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
рассе́яўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
рассе́яць сов., в разн. знач. рассе́ять;
р. насе́нне — рассе́ять семена́;
р. эне́ргію — рассе́ять эне́ргию;
р. варо́жую ко́нніцу — рассе́ять вра́жескую ко́нницу;
р. падазрэ́нне — рассе́ять подозре́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рассе́яць, ‑сею, ‑сееш, ‑сее; зак., што.
1. Раскідаць (зерне) пры сяўбе; пасеяць. — Прыехалі гэта мы ў ляды, рассеяла я жыта, — расказвала .. [маці] далей. Сіўцоў. // Раскідаць, рассыпаць што‑н. сыпкае ў розныя бакі, у розных месцах. Рассеяць мінеральныя ўгнаенні. □ Ты ведаеш, колькі ты рассееш па дарогах збожжа, пакуль будзеш вазіць снапы туды-сюды? Шашкоў.
2. Зрабіць рассеяным (у 3 знач.). Рассеяць энергію. Рассеяць святло.
3. Прымусіць разысціся, разбегчыся; разагнаць. У тую раніцу мы рассеялі батальён немцаў і спусціліся з гор на шашу, сціснутую з абодвух бакоў старымі альпійскімі вякамі. Хомчанка. // Аслабіць, зрабіць не такім густым (цемру, туман, дым і пад.). Ужо з-за дубоў.. выглянуў сярпом месячык, трохі рассеяў цемру. Галавач.
4. перан. Прымусіць прайсці, знікнуць (звычайна якое‑н. непрыемнае пачуццё). Старыя моцна ўзрадаваліся нечаканаму жыльцу: хоць ён крыху рассее іх адзіноцтва. Хадкевіч. Усе гэтыя пытанні мелі адну мэту — лепш азнаёміцца з вучнямі і трохі разварушыць іх, рассеяць нясмеласць і напружанасць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассява́нне гл. рассеяцца, рассеяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассе́ять сов.
1. (семена) рассе́яць; см. рассева́ть;
2. (разогнать) разагна́ць, мног. паразганя́ць;
3. (свет, энергию) рассе́яць;
4. перен. (сомнения, тревогу) рассе́яць, разве́яць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
няя́снасць, -і, ж.
1. гл. няясны.
2. мн. -і, -ей. Што-н. незразумелае, няяснае.
Рассеяць усе няяснасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассе́йваць несов., в разн. знач. рассе́ивать; см. рассе́яць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рассе́йваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да рассеяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)