рассе́к, -у, м.

Месца, па якім рассечана што-н.; рассечанае месца.

На рассеку сасны з’явілася смала.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рассе́к

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. рассе́к
Р. рассе́ку
Д. рассе́ку
В. рассе́к
Т. рассе́кам
М. рассе́ку

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

рассе́к, -ку м. разру́б

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рассе́кчы

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. рассяку́ рассячо́м
2-я ас. рассячэ́ш рассечаце́
3-я ас. рассячэ́ рассяку́ць
Прошлы час
м. рассе́к рассе́клі
ж. рассе́кла
н. рассе́кла
Загадны лад
2-я ас. рассячы́ рассячы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час рассе́кшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

рассячы́

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. рассяку́ рассячо́м
2-я ас. рассячэ́ш рассечаце́
3-я ас. рассячэ́ рассяку́ць
Прошлы час
м. рассе́к рассе́клі
ж. рассе́кла
н. -
Загадны лад
2-я ас. рассячы́ рассячы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час рассе́кшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

рассячы́ сов., в разн. знач. рассе́чь; (рубя, разделить на части — ещё) разруби́ть;

р. бервяно́ — рассе́чь (разруби́ть) бревно́;

р. па́лец — рассе́чь па́лец;

парахо́д рассе́к хва́лі — парохо́д рассе́к во́лны

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разру́б м., спец.

1. (действие) рассяка́нне, -ння ср.;

2. (место) рассе́к, -ку м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

струп, ‑а, м.

Корка, якая зацягвае паверхню або краі раны, ранкі пры іх зажыванні. Сек .. [Макара] канчуром кабеля Сямён Агрызка. Біў не моцна, але ўсё ж рассек скуру, і цяпер на тых месцах выраслі чорныя, крывавыя струны. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рассе́чь сов., прям., перен. рассячы́, мног. перассяка́ць;

рассе́чь поле́но рассячы́ пале́на;

рассе́чь па́лец рассячы́ па́лец;

парохо́д рассёк во́лны парахо́д рассе́к хва́лі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рассячы́ і рассе́кчы, ‑сяку, ‑сячэш, ‑сячэ; ‑сячом, ‑сечаце, ‑сякуць; пр. рассек, ‑ла; зак., каго-што.

1. Разбіць, раздзяліць на часткі, кавалкі ўдарам вострага прадмета. Рассячы калоду. Рассячы костку. □ Сякера яе глыбока сядзела ў сукаватым яловым палене, якое .. [цётка], відаць, марна старалася рассекчы папалам. Быкаў. // перан. Быстрым рухам, узмахам як бы разрэзаць, раздзяліць (паветра, ваду). — Аб чым гаворка, збяром дошак, — рассек рукою паветра дзед з шырокаю барадою. Гурскі. // перан. Рэзка прагучаўшы або засвяціўшы, парушыць цішыню, рассеяць змрок і пад.; разарваць. Раптам мірную цішыню лесу рассеклі кароткія стрэлы. Шамякін. Зарніца рассекла цемру, і ў палахліва-яркім святле Майка ўбачыла, як аднекуль, з зарыва, падаў проста на яе чалавек з распасцёртымі рукамі. Караткевіч.

2. Нанесці глыбокую рану, парэз чым‑н. вострым. — Чаму ты тупіцаю колеш? — Бо тата не дае вострае сякеры. Кажа, што я яшчэ калена рассяку сабе. Чорны.

3. Прайсці па паверхні чаго‑н., падзяліўшы на часткі. Граніца, якая рассекла Беларусь на дзве часткі пасля Рыжскага дагавору, стала на шляху [дадому] неадольнай перашкодай. Данілевіч. // Прарваўшы, раздзяліць (войска, фронт, армію праціўніка).

•••

Рассячы гордзіеў вузел — смела, рашуча вырашыць якія‑н. цяжкасці, супярэчнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)