распра́віцца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
распра́ўлюся |
распра́вімся |
| 2-я ас. |
распра́вішся |
распра́віцеся |
| 3-я ас. |
распра́віцца |
распра́вяцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
распра́віўся |
распра́віліся |
| ж. |
распра́вілася |
| н. |
распра́вілася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
распра́ўся |
распра́ўцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
распра́віўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
распра́віцца², 1 і 2 ас. не ўжыв., -пра́віцца; зак.
Разгладзіцца, зрабіцца роўным; выпраміцца.
Складкі на спадніцы расправіліся.
|| незак. распраўля́цца, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распра́віцца¹, -пра́ўлюся, -пра́вішся, -пра́віцца; зак.
1. з кім. Учыніць расправу над кім-н., жорстка пакараць каго-н.
Р. са злачынцамі.
2. перан., з кім-чым. Управіцца з чым-н., паспець скончыць што-н. (разм.).
Р. з сенам.
|| незак. распраўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распра́віцца сов. распра́виться; учини́ть распра́ву
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
распра́віцца 1, ‑праўлюся, ‑правішся, ‑правіцца; зак.
1. Учыніць расправу над. кім‑н.; пазбавіцца ад каго‑н., знішчыўшы або абясшкодзіўшы. Расправіцца з ворагамі. □ — Не змаглі вы самі асіліць Волата, дык мы з ім расправімся, — выхваляліся заморцы. Пальчэўскі.
2. перан. Разм. Управіцца з чым‑н., адолець, што‑н. Упэўнены, што калі ён так шчыра ўзяўся за вучобу, то хутка расправіцца з заданнем, Паўлік паспешліва пачаў сам сабе чытаць умову першай задачы. Краўчанка. // З’есці без астатку. Афіцэр расправіўся з курыцаю, выцер хустачкаю рот. Якімовіч. Ледзь толькі сакаляняты расправіліся з першай палёўкай, як маці прыляцела зноў і кінула ім новага грызуна. В. Вольскі.
распра́віцца 2, ‑праўлюся, ‑правішся, ‑правіцца; зак.
Зрабіцца роўным, разгладзіцца, выпрастацца. А пойдуць у даль грукатаць перуны, Расправяцца ветразі, высахнуць снасць, — Адзін за адным павяслуюць чаўны. Лужанін. / у перан. ужыв. Прайшло, мінула колькі год, Узрос, расправіўся народ, Пайшоў ў жыцці на ўсё прыплод, Узняўся з поля ўмалот, З’явілася здабыткаў шмат. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распра́витьсяII сов. (учинить расправу) распра́віцца;
распра́виться с враго́м распра́віцца з во́рагам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
распраўля́цца 1, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца.
Незак. да расправіцца 1.
распраўля́цца 2, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.
1. Незак. да расправіцца 2.
2. Зал. да распраўляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгла́дзіцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -дзіцца; зак.
1. Стаць гладкім, роўным, без складак і няроўнасцей.
Матэрыял разгладзіўся.
2. Расправіцца, знікнуць (пра маршчыны, няроўнасці).
Маршчыны разгладзіліся.
|| незак. разгла́джвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шку́рніцтва, ‑а, н.
Разм. Дзеянні, паводзіны, учынкі шкурніка (у 2 знач.). Дарогу даць таму, Што чэсна і здарова, А з гніллю, шкурніцтвам Расправіцца сурова!.. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мо́кры, -ая, -ае.
1. Насычаны вільгаццю.
М. снег.
Мокрае адзенне.
2. Дажджлівы, сыры (пра надвор’е; разм.).
М. год.
◊
Вочы на мокрым месцы ў каго (разм.) — пра таго, хто часта плача.
Мокрае месца застанецца ад каго (разм.) — ужыв. як пагроза расправіцца з кім-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)