раскату́рхаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што (разм.).
1. Нямоцна штурхаючы, трасучы, абудзіць ад сну, прымусіць прачнуцца.
Р. соннага.
2. перан. Вывесці са стану пасіўнасці, разварушыць.
Р. гледачоў.
|| незак. раскату́рхваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскату́рхаць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
раскату́рхаю |
раскату́рхаем |
| 2-я ас. |
раскату́рхаеш |
раскату́рхаеце |
| 3-я ас. |
раскату́рхае |
раскату́рхаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
раскату́рхаў |
раскату́рхалі |
| ж. |
раскату́рхала |
| н. |
раскату́рхала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
раскату́рхай |
раскату́рхайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
раскату́рхаўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
раскату́рхаць сов., разг. разбуди́ть, растормоши́ть; растолка́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раскату́рхаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Нямоцна штурхаючы, трасучы, абудзіць ад сну, прымусіць прачнуцца. Мікола моцна спаў, праз сон чуў, як званіў будзільнік, але ён не падняўся, а толькі перавярнуўся на другі бок і зноў заснуў. А потым яго раскатурхала жонка. Гаўрылкін. // перан. Вывесці са стану пасіўнасці, разварушыць. [Лабановіч:] — А самае важнае — мы раскатурхалі б соннае балота нашага настаўніцтва, бо жыць так, як жывём мы, адарваныя адзін ад аднаго, жыць без жывой ідэі, .. так жыць нельга. Колас. Толькі самай прыгожай дзяўчыне .. ўдаецца некалькі раскатурхаць Браму. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Раскату́рхаць ’растармашыць’ (Касп., Байк. і Некр., Сцяшк., Сл. ПЗБ), роскатурха́ць ’разбудзіць штуршкамі’ (ТС). Да катурхаць (гл.). Параўн. растурхаць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разма́ять сов., прост. раскату́рхаць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
растармасі́ць, -машу́, -мо́сіш, -мо́сіць; -мо́шаны; зак., каго (што) (разм.).
1. Тармосячы, разбудзіць, раскатурхаць.
2. перан. Прымусіць дзейнічаць, разварушыць, расшавяліць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раскату́рхваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да раскатурхаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расшту́рхаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. каго-што. Адштурхнуць усіх, многіх у розныя бакі.
Р. натоўп.
2. каго (што). Штурхаючы, разбудзіць; раскатурхаць.
Р. соннае дзіця.
|| незак. расшту́рхваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. расшту́рхванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
растармасі́ць, ‑машу, ‑мосіш, ‑мосіць; зак., каго-што.
Разм. Тармосячы, разбудзіць, раскатурхаць. Растармасіць соннага. // перан. Вывесці са стану вяласці, раўнадушша; расшавяліць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)