ра́ма
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ра́ма |
ра́мы |
| Р. |
ра́мы |
ра́м |
| Д. |
ра́ме |
ра́мам |
| В. |
ра́му |
ра́мы |
| Т. |
ра́май
ра́маю |
ра́мамі |
| М. |
ра́ме |
ра́мах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ра́ма, -ы, мн. -ы, рам, ж.
1. Аконны пераплёт з устаўленым шклом і без яго.
Драўляныя рамы.
2. Аправа для ўстаўкі карцін, партрэтаў, люстраў і пад.
Прыгожая р.
3. Нясучая частка машыны, якой-н. канструкцыі; станіна.
Веласіпедная р.
4. Прамавугольнік з брусоў або планак для розных патрэб і мэт.
○
Лесапільная рама — машына для падоўжнага распілоўвання бярвення.
|| прым. ра́мны, -ая, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ра́ма в разн. знач. ра́ма, -мы ж.;
око́нная ра́ма ако́нная ра́ма;
лесопи́льная ра́ма лесапі́льная ра́ма.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ра́ма ж., в разн. знач. ра́ма; (оконная — ещё) переплёт м.;
○ лесапі́льная р. — лесопи́льная ра́ма
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ра́ма, ‑ы, ж.
1. Аконны пераплёт з устаўленым шклом і без яго. Падвойныя рамы. □ У вузейшай частцы, дзе скляпенне падымалася над долам, была зроблена вузенькая, доўгенькая аконная рама ў чатыры шкельцы. Колас. // Зашклёны пераплёт для аховы раслін ад холаду ў парніках і цяпліцах.
2. Аправа для ўстаўкі ў яе карцін, партрэтаў, люстраў і пад. На астатніх сценах у цяжкіх арэхавых рамах былі развешаны партрэты. Даніленка.
3. Нясучая частка машыны, якой‑н. канструкцыі; станіна. Веласіпедная рама. □ [Йох:] — Міна была падкінута ў топку. Бачыце, рама паравоза цэлая і рэйкі цэлыя. Лынькоў.
4. Прамавугольнік з брусоў або планак для розных патрэб і мэт. У майстэрні было цяпер ціха, і .. [Яругіну] ўжо запякло хутчэй вярнуцца ў тую цішыню, каб напяць на раму палатно і пакласці на яго ўльтрамарын. Карамазаў. // Прыстасаванне для сотаў у вуллі.
•••
Лесапільная рама — машына для падоўжнага распілоўвання бярвення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ра́ма 1 ’драўляны прамавугольнік для розных патрэб і мэт’, ’перакладзіна’ (ТСБМ, Бяльк., Сл. ПЗБ), ’рама (акна і інш.)’ (ТС). Распаўсюджана вывядзенне з ням. Rahmen ’устойлівая апора, абрамленне, рама, рамка’ (у тым ліку Брукнер, 453). У беларускіх помніках сустракаецца з пачатку XVII ст. і разглядаецца як запазычанае праз польск. rama з ням. Rahmen (Булыка, Запазыч., 273; параўн. Фасмер, 3, 440). Нельга выключаць запазычанне праз дыялектныя формы, параўн. ст.-в.-ням. rama ’падпора, калона, абрамленне’, с.-в.-ням. rame ’тс’, ням.-аўстр. Rahm ’рама’, параўн. нідэрландскае raam ’рама, акно’ (параўн. Лявіцкі, 2, 93; Сной, 544).
Ра́ма 2 ’прасла’, ’частка ткацкага станка, дзе ёсць ніты’ (Ласт.). Гл. ра́ма 1.
Ра́ма 3 ’машына для падоўжнага распілоўвання бярвення’, ’прыстасаванне з вертыкальнай рамай, у якой рухаюцца пілы’ (ТСБМ). Гл. ра́ма 1.
Ра́ма 4 ’прыстасаванне з жэрдак для сушкі траў’ (Сл. ПЗБ). Гл. ра́ма 1.
Ра́ма 5 ’дзве жэрдкі, замацавання папярочнай планкай, якія кладуцца на сані’ (рас., Шатал.). Гл. ра́ма 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лесапі́льны лесопи́льный;
○ ~ная ра́ма — лесопи́льная ра́ма
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
опра́ва апра́ва, -вы ж.; (рама — ещё) ра́ма, -мы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адзіна́рны, -ая, -ае.
Які складаецца з адной часткі, не падвойны.
Адзінарная рама.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)