разві́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
разаўю́ |
разаўё́м |
| 2-я ас. |
разаўе́ш |
разаўяце́ |
| 3-я ас. |
разаўе́ |
разаўю́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
разві́ў |
развілі́ |
| ж. |
развіла́ |
| н. |
развіло́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
разві́ |
разві́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
разві́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
разві́ць, -заўю́, -заўе́ш, -заўе́; -заўём, -заўяце́, -заўю́ць; -звіў, -звіла́, -ло́; -зві́; -звіты (да 1 знач.) і -звіты́; зак.
1. што. Раскруціць, расплесці што-н. звітае, завітае.
Р. вяроўку.
2. што. Даць чаму-н. памацнець, узмацніць; паспрыяць узнікненню і ўмацаванню (якіх-н. якасцей, уласцівасцей).
Р. мускулы.
Р. памяць.
Р. цікавасць да навукі.
3. каго-што. Давесці да якой-н. ступені духоўнай сталасці, свядомасці, культуры.
Р. вучня.
Р. грамадства.
4. што. Падняць узровень чаго-н.
Р. прамысловасць краіны.
5. што. З усёй энергіяй разгарнуць што-н.
Р. грамадскую дзейнасць.
6. Паступова павялічваючы, давесці да значнай ступені.
Самалёт развіў вялікую хуткасць.
7. што. Распаўсюдзіць, паглыбіць і пашырыць змест або прымяненне чаго-н.
Р. думку.
Р. свае доказы.
|| незак. развіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. развіццё, -я́, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разві́ць сов., в разн. знач. разви́ть; (дать широкий размах чему-л. — ещё) разверну́ть;
р. вяро́ўку — разви́ть верёвку;
р. прамысло́васць — разви́ть (разверну́ть) промы́шленность;
р. ху́ткасць — разви́ть ско́рость;
р. мускулату́ру — разви́ть мускулату́ру
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разві́ць, разаўю, разаўеш, разаўе; разаўём, разаўяце; пр. развіў, ‑віла, ‑віло; заг. разві; зак., што.
1. Раскруціць, расплесці што‑н. звітае, завітае. Развіць вяроўку. □ І лёгкі вецер бестурботна Развіў завітую касу. Глебка.
2. Давесці да высокай ступені, высокага ўзроўню, найбольшай сілы. Развіць машынабудаванне. □ Але .. [Васіль Макаравіч] і сам адчуваў, бачыў па ўсім, што вораг развіў шалёную актыўнасць, што партызанам давядзецца вынесці нечуваныя цяжкасці. Шчарбатаў. // Паспрыяць узнікненню і ўмацаванню (якіх‑н. якасцей, уласцівасцей). Развіць любоў да роднага слова. Развіць апетыт. // Распачаць што‑н. у вялікіх памерах, шырока разгарнуць. Развіць бурную дзейнасць. // Паступова павялічваючы, давесці да значнай ступені. Самалёт развіў вялікую хуткасць.
3. Даць магчымасць раскрыцца духоўным і разумовым здольнасцям каго‑н., пашырыць кругагляд. Заняткі па музыцы развіваюць здольнасці дзяцей. □ [Шулевіч:] Трэба пажыць у горадзе, павучыцца, развіць і ўзброіць прыродны свой розум, тады і ў глушы не страшна. Колас.
4. Пашырыць, паглыбіць змест або ўжыванне чаго‑н. Развіць тэму. Развіць традыцыі. □ Пасля смерці Н. Маркса і Ф. Энгельса іх справу працягнуў У.І. Ленін, які развіў марксізм у новых гістарычных умовах. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паразвіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.
Развіць усё, многае.
П. вяроўкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разви́тьII сов.
1. (широко развернуть) разві́ць, разгарну́ць;
разви́ть промы́шленность разві́ць (разгарну́ць) прамысло́васць;
2. в др. знач. разві́ць;
разви́ть ско́рость разві́ць ху́ткасць; см. развива́тьII.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рассука́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і -сучу́, -су́чаш, -су́ча; -сука́ны; зак., што.
Развіць, распусціць (скручанае).
Р. плётку.
|| незак. рассу́кваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
развіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да развіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разви́тьI сов.
1. (раскрутить) разві́ць, мног. паразвіва́ць, раскруці́ць, мног. параскру́чваць;
разви́ть кана́т разві́ць (раскруці́ць) кана́т;
2. (расплести) распле́сці, мног. парасплята́ць, разві́ць, мног. паразвіва́ць; см. развива́тьI.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паразвіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Развіць усё, многае. Паразвіваць вяроўкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)