разво́д
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
разво́д |
разво́ды |
| Р. |
разво́ду |
разво́даў |
| Д. |
разво́ду |
разво́дам |
| В. |
разво́д |
разво́ды |
| Т. |
разво́дам |
разво́дамі |
| М. |
разво́дзе |
разво́дах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разво́д², -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
Агляд і размеркаванне па пастах падраздзяленняў, прызначаных у каравул.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разво́д¹, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. развесці¹, развесціся¹.
2. Скасаванне шлюбу.
Бацька і маці ў разводзе.
Падаць на р.
Даць р.
|| прым. разво́дны, -ая, -ае.
Разводная справа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разво́д, -ду м., в разн. знач. разво́д; (растений, животных и т.п. — ещё) разведе́ние ср.; распло́д;
р. караву́лаў — разво́д карау́лов;
р. мо́ста — разво́д мо́ста́;
аформі́ць р. — офо́рмить разво́д;
◊ на р. — на распло́д
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разво́дI в разн. знач. разво́д, -ду м.;
получи́ть разво́д атрыма́ць разво́д;
разво́д карау́лов воен. разво́д караву́лаў;
разво́д мо́ста́ разво́д мо́ста.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разво́дII (размножение чего-л.) разво́д, -ду м.; заво́д, -ду м.;
оста́вить свинью́ на разво́д пакі́нуць свінню́ на разво́д (заво́д).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разво́д, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. разводзіць — развесці (у 1–3 і 5 знач.).
2. Спец. Агляд і размеркаванне па пастах вайсковых падраздзяленняў, прызначаных у каравул. Удвух усё агледзелі, што трэба агледзець пры здачы дзяжурства, .. зрабілі развод каравулаў, і чырвоная павязка з белым надпісам апынулася на рукаве Макарава. Алешка.
3. Скасаванне шлюбу. [Павалковіч:] — Якім можа быць мужам табе [Тані] вечны арыштант? Мы наладзім развод. Машара.
4. Прыстасаванне, якое дазваляе падоўжыць павозку, драбіны і пад. Драбіны з разводам. // толькі мн. (разво́ды, ‑аў). Разм. Разведзеныя калёсы. Юрка ўспомніў, што браканьеры — два мужчыны на разводах — не ездзяць болей .. у Сырніцу. Пташнікаў.
5. Нахіл зубоў пілы ў процілеглыя бакі адносна яе плоскасці. — Не пацягнуць [пілы]. Мусім па два разы рабіць. — Развод малаваты, — растлумачыў Вежавец. Грахоўскі.
•••
На развод — а) з мэтай развесці, размножыць (пакідаць, даваць каго‑, што‑н.); б) вельмі мала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разво́д ’калёсы, прыстасавання для перавозкі бярвення’ (віл., Сл. ПЗБ), ’разведзены ў даўжыню воз’, ’поўны камплект колаў для воза’ (Сцяшк.). Лексіка-семантычнае ўтварэнне; перанос назвы адбыўся на аснове метаніміі: цэлае — воз — атрымала назву ад часткі — жэрдкі, што злучае перадок воза з задком і дазваляе падоўжыць воз: разво́дка ’трайня ў возе’ (гродз., Сл. ПЗБ). Параўн. драбі́ны, калёсы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разве́сціся¹, -вяду́ся, -вядзе́шся, -вядзе́цца; -вядзёмся, -ведзяце́ся, -вяду́цца; -вёўся, -вяла́ся, -ло́ся; -вядзі́ся; зак., з кім.
Скасаваць свой шлюб.
Р. з жонкаю.
|| незак. разво́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца.
|| наз. разво́д, -у, М -дзе, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)