разва́га

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. разва́га разва́гі
Р. разва́гі разва́г
Д. разва́зе разва́гам
В. разва́гу разва́гі
Т. разва́гай
разва́гаю		 разва́гамі
М. разва́зе разва́гах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

разва́га ж.

1. рассужде́ние ср.;

2. рассуди́тельность

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разва́га, ‑і, ДМ ‑вазе, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. разважаць ​1 і разважыць ​2; роздум. Раздумаў, разважыў Мікітка — Развагам навучыць бяда. Колас.

2. Думка, меркаванне, вывад, якія з’явіліся ў выніку роздуму, разважання. Я сяджу ў кабінеце, слухаю цікавыя развагі пра людзей і часам нібы нават бачу іх перад сабою. Кулакоўскі. Рэшту сала .. [брат] палажыў у кішэню з развагаю: — А гэта я занясу дадому Марыльцы. Чорны.

3. Тое, што і разважлівасць. Траціць развагу. □ Цвёрдая воля і здаровая развага [Бумажкова] адразу выявілася ў тым, што атрад стаў у першыя ж дні свае дзейнасці на самыя важныя ўчасткі. Чорны. [Кастусь] любіў са старэчаю развагаю гутарыць пра народнае жыццё і сялянскую долю. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глузд, -у, мн. -ы́, -о́ў, м. (разм.).

Розум, развага; мазгі.

Варочаць глуздамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

клёк, -у, м. (разм.).

1. Розум, развага.

У гэтага чалавека к. ёсць.

2. Жыццёвая сіла; сокі.

Нельга ж цягнуць з чалавека апошні к.

◊

Не мець клёку ў галаве (разм., пагард.) — пра чалавека, у якога няма розуму.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ро́іла, ‑а, н.

Абл. Беспарадак, хаос. У думках, у пачуццях, у адчуваннях панавала роіла, і ў роіле гэтым блыталася, гублялася развага. Мікуліч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разва́жны, -ая, -ае.

1. Якому ўласціва развага, роздум; разважлівы.

Дзядзька — чалавек р.: спачатку падумае, а потым скажа.

2. Які змяшчае ў сабе павучанне, параду і пад.

Разважнае слова.

3. Спакойны, паважны, размераны.

Ісці разважным крокам.

|| наз. разва́жнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

глузд, ‑у, м.

Разм. Розум, развага. Паварушыць глуздамі. □ — О, гэты хлопец з глуздом. .. Паслухаем, што далей скажа... Пестрак.

•••

З глузду з’ехаць гл. з’ехаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

клёк, ‑у, м.

Разм.

1. Розум, развага. Ого, Ічэ — галава з мазгамі! Клёк у хлопца ёсць! Шынклер.

2. Жыццёвая сіла; сокі. — Калі ў чалавеку няма ўжо клёку, дык ніхто яму не паможа, — прастагнала Салвесіха. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рассужде́ние ср. разважа́нне, -ння ср., разва́га, -гі ж.;

без рассужде́ний без разважа́нняў;

пра́вильное рассужде́ние пра́вільнае разважа́нне;

пуска́ться в рассужде́ния пачына́ць разважа́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)