ра́дыус

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ра́дыус ра́дыусы
Р. ра́дыуса ра́дыусаў
Д. ра́дыусу ра́дыусам
В. ра́дыус ра́дыусы
Т. ра́дыусам ра́дыусамі
М. ра́дыусе ра́дыусах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ра́дыус, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У матэматыцы: адрэзак прамой лініі, які злучае цэнтр з любым пунктам акружнасці або паверхні шара.

2. перан. Велічыня ахопу чаго-н., вобласць распаўсюджання чаго-н.

Р. дзеяння авіяцыі.

|| прым. ра́дыусны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ра́дыус м., прям., перен. ра́диус;

р. акру́жнасці — мат. ра́диус окру́жности;

р. дзе́яння — ра́диус де́йствия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ра́дыус, ‑а, м.

1. Адрэзак прамой, які злучае які‑н. пункт акружнасці або паверхні шара з цэнтрам, а таксама даўжыня гэтага адрэзка.

2. перан. Велічыня дзеяння, распаўсюджання чаго‑н. (у адносінах да якога‑н. цэнтра). Брыгада стаяла ў лясах і ў рэдкіх уцалелых ад карнікаў і авіябамбёжак лясных вёсачках у радыусе кіламетраў дванаццаць. Хадкевіч.

[Лац. radius — спіна, кола, прамень.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ра́дыус-ве́ктар

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ра́дыус-ве́ктар ра́дыус-ве́ктары
Р. ра́дыус-ве́ктара ра́дыус-ве́ктараў
Д. ра́дыус-ве́ктару ра́дыус-ве́ктарам
В. ра́дыус-ве́ктар ра́дыус-ве́ктары
Т. ра́дыус-ве́ктарам ра́дыус-ве́ктарамі
М. ра́дыус-ве́ктары ра́дыус-ве́ктарах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ра́дыус-ве́ктар (род. ра́дыуса-ве́ктара) м., спец. ра́диус-ве́ктор

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ра́диус-ве́ктор мат. ра́дыус-ве́ктар, род. ра́дыус-ве́ктара м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ра́диус прям., перен. ра́дыус, -са м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Луча́к ’радыус’ (Дуж-Душ.). Новатвор 20‑х гадоў XX ст. Да луча́ць 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шар, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. У матэматыцы: частка прасторы, абмежаваная сферай.

Радыус шара.

2. Прадмет такой формы.

Більярдны ш.

○ Зямны шар — планета Зямля.

Паветраны шар —

1) лятальны апарат, які паднімаецца ў паветра лёгкім газам, што запаўняе яго шарападобную абалонку;

2) шарападобная цацка ў выглядзе абалонкі, напоўненай паветрам або газам.

◊

Хоць шаром пакаці — нічога няма, зусім пуста.

|| памянш. ша́рык, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. шаравы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)