пяле́гаваць, -гую, -гуеш, -гуе; -гуй; -гаваны; незак., каго-што (разм.).
Песціць, любоўна даглядаць.
П. дзіця.
|| наз. пяле́гаванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пяле́гаваць
дзеяслоў, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пяле́гую |
пяле́гуем |
| 2-я ас. |
пяле́гуеш |
пяле́гуеце |
| 3-я ас. |
пяле́гуе |
пяле́гуюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пяле́гаваў |
пяле́гавалі |
| ж. |
пяле́гавала |
| н. |
пяле́гавала |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
пяле́гуючы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пяле́гаваць несов., разг. хо́лить, леле́ять; не́жить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пяле́гаваць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; незак., каго-што.
Абл. Аддаваць шмат увагі каму‑, чаму‑н., любоўна даглядаць; песціць. Густыя светла-каштанавыя валасы, якіх.. [Чорны] ніколі не песціў і не пялегаваў, кучаравіліся самі сабой. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пяле́гаваць (пеле́говаць) ’калыхаць на руках, няньчыць, песціць’ (Нас., Бяльк., Гарэц.), пяле́гваць ’тс’ (Шат.), пяле́гъвъць ’вельмі пеставаць, даглядаць’ (беш., Нар. сл.). Разам з пяленгаваць ’песціць, даглядаць’ (Нас.; слонім., Жыв. НС), дзе захавалася назалізацыя, лічыцца запазычаннем з польск. pielęgować ’тс’ (Цвяткоў, Запіскі, 2, 65, 68); апошняе, паводле Банькоўскага (2, 551), з першаснага pielengować ’закручваць немаўля ў пялёнкі’, якое разам з рус. дыял. пеле́говать ’даглядаць’, пелёжить ’пакрываць саломай знешнія сцены хаты на зіму’ ад рус. дыял. пелега́ ’пакрыццё, заслона’ (першапачаткова пра кару і пра пялёнкі) і ст.-польск. pielega ’пялёнка’, што звязана з *pelena ’пялюшка’, насуперак Брукнеру (408), які выводзіць названыя польскія словы з ням. pflegen ’даглядаць, песціць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мілава́ць, -лу́ю, -лу́еш, -лу́е; -лу́й; незак., каго (што).
Песціць, галубіць, пялегаваць.
М. дзіця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пяле́гавацца, ‑гуецца; незак.
Зал. да пялегаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хо́лить несов. пяле́гаваць, пе́сціць, дагляда́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пільгава́ць ’старанна і доўга мыць’ (гродз., ЖНС). З ’пельгаваць < пялегаваць < пялежыць ’біць, праводзячы палосы’ (гл.). Параўн. таксама пілягпу́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Ляле́зік, браг. леле́зік ’ласун’ (Мат. Гом.). З ⁺лялеза (ці ⁺леляза), якія ад лялеяць ’пялегаваць’ (гл.). Аб суфіксе ‑з‑а гл. Сцяцко, Афікс. наз., 41.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)