пяке́льны, -ая, -ае.
1. гл. пекла.
2. перан. Вельмі моцны, а таксама нясцерпны (пра што-н. непрыемнае; разм.).
Пякельная спёка.
П. боль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пяке́льны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
пяке́льны |
пяке́льная |
пяке́льнае |
пяке́льныя |
| Р. |
пяке́льнага |
пяке́льнай
пяке́льнае |
пяке́льнага |
пяке́льных |
| Д. |
пяке́льнаму |
пяке́льнай |
пяке́льнаму |
пяке́льным |
| В. |
пяке́льны (неадуш.)
пяке́льнага (адуш.) |
пяке́льную |
пяке́льнае |
пяке́льныя (неадуш.)
пяке́льных (адуш.) |
| Т. |
пяке́льным |
пяке́льнай
пяке́льнаю |
пяке́льным |
пяке́льнымі |
| М. |
пяке́льным |
пяке́льнай |
пяке́льным |
пяке́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пяке́льны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
пяке́льны |
пяке́льная |
пяке́льнае |
пяке́льныя |
| Р. |
пяке́льнага |
пяке́льнай
пяке́льнае |
пяке́льнага |
пяке́льных |
| Д. |
пяке́льнаму |
пяке́льнай |
пяке́льнаму |
пяке́льным |
| В. |
пяке́льны (неадуш.)
пяке́льнага (адуш.) |
пяке́льную |
пяке́льнае |
пяке́льныя (неадуш.)
пяке́льных (адуш.) |
| Т. |
пяке́льным |
пяке́льнай
пяке́льнаю |
пяке́льным |
пяке́льнымі |
| М. |
пяке́льным |
пяке́льнай |
пяке́льным |
пяке́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пяке́льны
1. миф. а́дский;
2. (очень трудный, тяжёлый) а́дский, дья́вольский, невыноси́мый, нестерпи́мый; мучи́тельный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пяке́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Уласцівы пеклу, такі, як у пекле. І вось пачалося змаганне Дабра і прадвечнага зла, Світальнай зары і змяркання, Пякельнай начы і святла. Танк.
2. Разм. Вельмі цяжкі, нясцерпны; пакутлівы. Пасля двух пякельных баявых дзён рота лейтэнанта Клямта была адведзена з пярэдняга краю. Мележ. У душы маёй заўсёды быў нейкі пякельны разлад. Купала.
3. Разм. Незвычайны па ступені праяўлення; страшэнны. Пякельная спёка. Пякельны боль. □ Усё цела паліў пякельны агонь, трашчала ад болю галава, ліўся густы пот. Дуброўскі.
4. Разм. Жорсткі, бесчалавечны. Нямала людзей з маёй вёскі не вярнулася з вайны, нямала дзяцей і дарослых загінула ў часы пякельнага рэжыму фашысцкай акупацыі. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́кла, -а, н.
1. Паводле рэлігійна-містычных уяўленняў — месца, дзе церпяць вечныя пакуты душы памерлых грэшнікаў.
У чорта ў пекле.
Лезці раней за бацьку ў пекла (прымаўка: паспешліва і недарэчна ўмешвацца ў чые-н. справы, апярэджваючы каго-, што-н.; разм., іран.)
2. Моцная гарачыня, спёка (разм.).
Не сядзі на самым пекле.
Трапіць у самае п. (перан.: у гарачае месца бою, у разгар злосных спрэчак і пад.).
3. перан. Пра нясцерпныя ўмовы жыцця, іншыя ўмовы, стан.
П. вайны.
Душэўнае п.
|| прым. пяке́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пяке́льны (пякѣльный) ’звязаны з пеклам; страшны, страшэнны, жахлівы, нясцерпны’ (Нас., Шымк. Собр., Гарэц., Шат.): пяке́льны аго́нь (лаг., Сл. ПЗБ), сюды ж пяке́льнік ’чорт у пекле’ (Нік., Няч.), ’кат’ (Нас.), ’той, хто выконвае цяжкую працу’ (брасл., Сл. ПЗБ), пяке́льніца ’жанчына, што выконвае цяжкую працу; кепскае жыццё, пекла’ (брасл., Сл. ПЗБ; Сцяц.), ’халадэча’ (мядз., Жыв. сл.). Запазычана з польск. piekielny ’пякельны, страшэнны’, гл. Цвяткоў, Запіскі, 2, 71 (мяккі к перад ъ, “які праясніўся”, параўн. *pьkъlъ, гл. пекла). Параўн. польск. piekielnik (1471, < ст.-чэш. pekelník), piekielnica (1564), гл. Банькоўскі, 2, 549.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
а́довый разг. страшэ́нны, пяке́льны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апраме́тны, -ая, -ае.
1. Пякельны, такі, як у пекле.
2. перан. Незвычайны па ступені праяўлення.
Апраметная цемра.
3. у знач. наз. апраме́тная, -ай, ж. Пекла, падземнае царства.
Праваліцца ў апраметную.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
а́дский
1. миф. пяке́льны;
2. перен. страшэ́нны, пяке́льны;
◊
а́дский ка́мень уст. сі́ні ка́мень, ля́піс;
а́дская маши́на уст. пяке́льная машы́на.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)