пустата́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пустата́ |
пусто́ты |
| Р. |
пустаты́ |
пусто́т |
| Д. |
пустаце́ |
пусто́там |
| В. |
пустату́ |
пусто́ты |
| Т. |
пустато́й
пустато́ю |
пусто́тамі |
| М. |
пустаце́ |
пусто́тах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пустата́, -ы́, ДМ -стаце́, мн. пусто́ты, пусто́т, ж.
1. гл. пусты.
2. адз. Адсутнасць імкненняў, інтарэсаў (кніжн.).
Душэўная п.
3. Пустая (у 1 знач.) прастора (спец.).
Пустоты ў ліцці.
|| прым. пусто́тны, -ая, -ае (да 3 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пустата́ ж., в разн. знач. пустота́;
п. до́ма — пустота́ до́ма;
пусто́ты ў ліцці́ — тех. пусто́ты в литье́;
п. ў душы́ — пустота́ в душе́;
○ тарычэ́лева п. — ториче́ллиева пусто́та
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пустата́, ‑ы, ДМ ‑стаце; мн. пустоты, пустот, ж.
1. Якасць і ўласцівасць пустога (у 1–3 знач.); адсутнасць каго‑, чаго‑н. дзе‑н. Абсалютная пустата. □ На процілеглым канцы вёскі гучна разліваўся сабачы брэх у пустой цемрадзі задворкаў. Гэтая пустата і зацятасць зімняй цішыні прыдавала афарбоўку нейкай асаблівай распадлівасці заложнаму гаўканню.. сабакі. Колас.
2. Пустая, нічым не запоўненая прастора. Круг хіснуўся, павярнуўся і вываліўся ў пячору. Віцева рука бесперашкодна прасунулася ў пустату. Шыцік.
3. перан. Стан душэўнай спустошанасці; адсутнасць усякіх імкненняў, інтарэсаў. Пустата была ў сэрцы, у мозгу, ніводнай думкі і ніякага адчування, адна чарната, як у бездані. Шамякін. Хоць сэрца білася моцна, у грудзях была халодная пустата. Самуйлёнак.
4. Спец. Пустое месца ў сярэдзіне суцэльнага матэрыялу, рэчыва.
•••
Тарычэлева пустата — а) беспаветраная прастора ў трубцы барометра над ртуццю (ад імя італьянскага фізіка 17 ст.); б) перан. (жарт.) поўная адсутнасць чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пусты́, -а́я, -о́е.
1. Пра ёмішча: нічым не запоўнены, вольны.
П. кораб.
Пустыя кішэні. 3 пустога (наз.) і Саламон не налье (прыказка). На п. жывот (не пад’еўшы; разм.). П. шар.
Пустая парода (без металу; спец.).
2. перан. Беззмястоўны, беспадстаўны, несур’ёзны.
П. чалавек.
Пустая задума.
Пустая кніга.
◊
З пустымі рукамі (разм.) — нічога не прынёсшы або нічога не атрымаўшы.
Прыйшлі з пустымі рукамі.
Каб табе (яму, вам, ім) пуста было (разм.) — выражэнне лёгкай незадаволенасці чыімі-н. дзеяннямі.
|| наз. пустата́, -ы́, ДМ -стаце́, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пшык, -у, м. (разм.).
Нічога, пустата.
Застаўся адзін п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спусто́шанасць, -і, ж.
Стан маральнага бяссілля; душэўная пустата.
С. душы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тарычэ́левы: ~ва пустата́ ториче́ллиева пустота́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тарычэ́левы, ‑а.
У выразе: тарычэлева пустата гл. пустата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пустота́ в разн. знач. пустата́, -ты́ ж., пустэ́ча, -чы ж.;
пустота́ в душе́ перен. пустата́ (пустэ́ча) у душы́;
пусто́ты в литье́ техн. пусто́ты ў ліцці́;
ториче́ллиева пустота́ тарычэ́лева пустата́;
гу́лкая пустота́ коридо́ра гу́лкая пустата́ (пустэ́ча) калідо́ра.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)