птушы́ны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
птушы́ны |
птушы́ная |
птушы́нае |
птушы́ныя |
| Р. |
птушы́нага |
птушы́най
птушы́нае |
птушы́нага |
птушы́ных |
| Д. |
птушы́наму |
птушы́най |
птушы́наму |
птушы́ным |
| В. |
птушы́ны (неадуш.)
птушы́нага (адуш.) |
птушы́ную |
птушы́нае |
птушы́ныя (неадуш.)
птушы́ных (адуш.) |
| Т. |
птушы́ным |
птушы́най
птушы́наю |
птушы́ным |
птушы́нымі |
| М. |
птушы́ным |
птушы́най |
птушы́ным |
птушы́ных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
птушы́ны пти́чий;
○ п. база́р — пти́чий база́р;
◊ (то́лькі) ~нага малака́ не хапа́е — (то́лько) пти́чьего молока́ не хвата́ет;
з ~нага палёту — с пти́чьего полёта;
на ~ных права́х — на пти́чьих права́х
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
птушы́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да птушкі. Птушыныя галасы. Птушыны пух. □ Там, у гушчары дрэў, Уночы чуцен рогат соў, Удзень — птушыны спеў. Панчанка. // Які складаецца з птушак. У чарацяным гушчары шчабеча ды шастае нейкая птушыная дробязь. Брыль. Маці дужа клапацілася аб тым, каб хто не спакусіўся на яе птушынае багацце. Лынькоў. // У якім водзіцца многа птушак; населены птушкамі. Птушыны гай. □ Таямнічы шолах плыў з птушынага бярэзніку. Бялевіч. // Прызначаны для птушак. Птушыны корм. Птушыная клетка.
2. Які нагадвае птушку; такі, як у птушкі. У прыемнай сакратара пісала на машынцы бялявая дзяўчына з маладзенькім, нейкім птушыным тварам. Гаўрылкін. Мірон быў худы, цыбаты дзяцюк, з блакітнымі вачамі, доўгім птушыным носам і доўгімі светлымі валасамі. Маўр.
•••
З вышыні птушынага палёту гл. вышыня.
Птушыны базар гл. базар.
(Толькі) птушынага малака не хапае гл. хапаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пту́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
1. Пакрытая пер’ем і пухам пазваночная жывёліна з крыламі, дзвюма канечнасцямі і дзюбай.
Вадаплаўныя птушкі.
Пеўчыя птушкі.
Вольная п. (таксама перан.: пра свабоднага, ні ад каго не залежнага чалавека). Важная п. (перан.: пра важнага чалавека; разм.).
2. зб. Такія жывёлы як прадмет развядзення, палявання, прадукт харчавання.
Хатняя п.
Рэзаная п.
Марожаная п.
3. Паметка ў выглядзе дзвюх рысак, якія ўтвараюць востры вугал унізе.
Паставіць птушку на полі сшытка.
|| памянш. пту́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 3 знач.).
|| прым. птушы́ны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
З птушынага палёту (з вышыні, адкуль усё відаць). Жыць на птушыных правах (не маючы трывалага становішча, забеспячэння; разм.). Толькі птушынага малака не хапае (пра поўны дастатак; разм., жарт.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
памёт, -у, М -ме́це, м.
Кал жывёл, птушак.
Птушыны п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тысячагало́сы, -ая, -ае.
Які складаецца з тысячы, мноства галасоў; утвораны тысячай, мноствам галасоў.
Т. птушыны хор.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
го́ман, -у, м.
1. Гучная невыразная гаворка некалькіх чалавек.
На вуліцы стаяў г.
2. перан. Шум, гул, гудзенне.
Птушыны г.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перна́тый птушы́ны;
перна́тое царство птушы́нае ца́рства.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перапе́ў, -пе́ву, мн. -пе́вы, -пе́ваў, м.
1. Паслядоўнае чаргаванне напеўных гукаў.
Птушыны п.
2. перан. Паўтарэнне вядомага, раней сказанага.
Перапевы старых ісцін.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грай, граю, м.
Разм. Моцны птушыны крык; карканне. Вясною Дыхае зямля, І п’юць сады Цяпло блакіту. Птушыны грай Чуваць здаля, На ўзгорках Зелянее жыта. Дзеружынскі. Зноў чуваць у нашым краі Грай прадвеснікаў-гракоў, Весела вясна іграе На цымбалах ручайкоў. Смагаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)