прэ́ч
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| прэ́ч |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прэч, прысл.
Убок, далей ад якога-н. месца, далоў.
Пайшоў п. адгэтуль!
◊
Рукі прэч! (у знач. выкл.) — патрабаванне не ўмешвацца не ў сваю справу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прэч
1. нареч. (в сторону) прочь;
ён шпа́рка пайшо́ў п. ад мяне́ — он бы́стро пошёл прочь от меня́;
2. межд. прочь, доло́й; вон;
п. з вачэ́й маі́х! — прочь (доло́й) с глаз мои́х!;
◊ ру́кі п.! — ру́ки прочь!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прэч, прысл.
1. У напрамку аддалення ад каго‑, чаго‑н., убок ад каго‑, чаго‑н. Да Міколкі падскочыў спешаны коннік, сівы нямецкі вахмістр. Ён выстраліў некалькі разоў у Міколку і потым.. падаўся прэч. Лынькоў. [Каця] павярнулася і, сагнуўшыся, памалу пайшла прэч. Андрэй кінуўся за ёю. Чарнышэвіч. Алесь адламаў пашчапаныя дошкі, адкінуў прэч. Ваданосаў. // у знач. вык. Як патрабаванне адысці, пайсці, адсунуцца і г. д. (пры прапушчаным дзеяслове). [Бацька:] — Прэч дадому, блазнюк! Яшчэ цябе тут не хапала. Бажко. — Ану, прэч ад машыны! — сказаў ён [шафёр], штурхнуўшы Хаму Хаміча, і палез у кабіну. Корбан.
2. у знач. вык. Як патрабаванне або нежаданне пазбавіцца ад каго‑, чаго‑н. Як гром, пранёсся кліч: — Таварышы, прэч цара! — Далоў вайну, — Далоў людское гора! А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прэч ’далоў’ (Нас., Мік., Бяльк., ТСБМ; паст., стаўб., Сл. ПЗБ), ’усюды; спрэс’: на полі прэч повно осёту (беласт., Сл. ПЗБ). Адносна позняе запазычанне з польск. precz ’прэч, далоў’, пра паходжанне якога гл. Банькоўскі, 2, 770.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ана́фема, -ы, ж.
Пракляцце, адлучэнне ад царквы; часам ужыв. як лаянка.
Абвяшчаць анафему.
Прэч адсюль, а.!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дало́ў, прысл. (разм.).
1. На зямлю, на падлогу.
Камень з воза паляцеў д.
2. Прэч, вон.
Д. штурмаўшчыну!
Шапкі д.!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
набо́к, прысл.
1. На адзін бок, набакір.
Валасы зачасаны н.
2. у знач. выкл. Прэч з дарогі. «Набок!» — крычаў шафёр.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
доло́й нареч., разг. дало́ў, прэч;
доло́й негра́мотность прэч непісьме́ннасць;
ша́пки доло́й! ша́пкі дало́ў!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вон, прысл. і часц.
1. прысл. Прэч, на двор.
Выгнаць з хаты вон.
2. часц. Рашучае патрабаванне выбірацца адкуль-н., выходзіць.
Вон адсюль!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)