прыся́га, -і, ДМ -ся́зе, ж.

Афіцыйнае і ўрачыстае абяцанне выконваць якія-н. абавязацельствы.

Ваенная п.

Прыняць прысягу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыся́га

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. прыся́га
Р. прыся́гі
Д. прыся́зе
В. прыся́гу
Т. прыся́гай
прыся́гаю
М. прыся́зе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прыся́га ж.

1. прыся́га;

прынясе́нне ~гі — принесе́ние прися́ги;

прыво́дзіць да ~гі — приводи́ть к прися́ге;

2. кля́тва;

даць ~гу — дать кля́тву

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыся́га, ‑і, ДМ ‑сязе, ж.

Афіцыйнае ўрачыстае абяцанне захаваць вернасць, выканаць якія‑н. абавязкі; словы такога абяцання. Ваенная прысяга. Даць прысягу. □ Прыняўшы прысягу, Пеця пацалаваў чырвонае палотнішча сцяга і стаў у строй. Сіняўскі. Пачаўся допыт сведак, якіх прывёў да прысягі нейкі невядомы панок. Колас. Выстраіўшы партызан, Рыгор Гарашчэня чытаў прысягу. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыся́га ’афіцыйнае ўрачыстае абяцанне захаваць вернасць, выканаць абавязкі; словы такога абяцання’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Сл. ПЗБ), пріся́га ’тс’ (Бяльк.), прысяга́ць, прысега́ць, прысягну́ць, прысягну́цца ’даць прысягу; паклясціся’ (Гарэц., Ласт., Байк. і Некр., ТСБМ, Сл. ПЗБ, ТС), прісягну́ць ’тс’ (Бяльк.), прысяга́ць ’абяцаць’ (Ян.), прысягацца ’бажыцца’ (Ласт.), прыся́жны ’які прыняў прысягу, прысягнуў каму-небудзь’; ’пастаянны, заўсёдны’ (Ласт., ТСБМ, Бяльк.), прыся́глы ’тс’ (Нас.), ст.-бел. присяга: про слово присяги божей (Альтбаўэр). Укр. при́сяга ’клятва, прысяга’, присяга́ти(ся), рус. прися́га дыял. ’бажба’; присягать, польск. przysięga, przysięgać, в.-луж. přisaha, přisahać, н.-луж. pśysega, pśysegaś, чэш. přísaha, přísahati, славац. prísaha, prísahať, серб.-харв. при́сега, присе́ћу се ’даваць клятву, прысягнуць’, славен. prisȇga ’прысяга’, priségati ’прысягаць’, ц.-слав. присѧга, присѧшти ’тс’. Параўн. рус.-ц.-слав. досѧшти, досѧчи ’дакрануцца’. Прасл. *prisęga — аддзеяслоўны дэрыват з нулявым афіксам і тэматычным ‑a ад *prisęgti < прасл. *sęgti, *sęgati ’дакранацца’ (гл. Фасмер, 3, 367): у час прысягі чалавек дакранаўся да нейкага прадмета, якім ён кляўся, напрыклад, да зямлі, крыжа, мяча (гл. Махэк₂, 535; Банькоўскі, 2, 948); першаснае значэнне ’выцягнуўшы руку, дакрануцца’ (Бязлай, 3, 122; Сной₂, 578), гл. сяга́ць. Прыся́глы з польск. przysięgły ’прысяжны’. Паводле Кохмана і Шнігера (ZNGd, 12, 95–104), присяга, присягати замянілі крестное цѣлование, цѣловати крестъ у старабеларускай пад польскім уплывам, што з улікам шырокай вядомасці названых слоў цяжка давесці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прися́га прыся́га, -гі ж.;

принесе́ние прися́ги прынясе́нне прыся́гі (прысяга́нне);

ло́жная прися́га непраўдзі́вая (фальшы́вая) прыся́га;

приводи́ть к прися́ге прыво́дзіць да прыся́гі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цалава́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. цалаваць і цалавацца.

2. Гіст. Прысяга, клятва, у час прыняцця якой цалавалі крыж.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Кляцьба́ ’прысяга, праклёны’ (Др.-Падб., Гарэц., Яруш.). Гл. клятба.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кля́тба ’прысяга, праклёны’ (Нас., Сл. паўн.-зах., Нар. сл., Жд. 2). Гл. клясці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кля́тва ж. кля́тва, -вы ж.; (клятвенное уверение) прысяга́нне, -ння ср.; (присяга) прыся́га, -гі ж.;

дать кля́тву даць прыся́гу, даць кля́тву, прысягну́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)